ปลวก ไมโครเทอร์เมส
WHEAT TERMITE

ชื่อสามัญ: Wheat termite
ชื่อวิทยาศาสตร์: Microtermes obesi
Family: Termitidae
Order: Blattodea

ลักษณะทางสัณฐานวิทยาและชีววิทยา

ลักษณะหนวด : ลูกปัด (moniliform)
ลักษณะปีก : แบบบางใส (membrane)
ลักษณะปาก : กัดกิน (chewing type)
ลักษณะขา : แบบขาเดิน (walking leg)
ลักษณะทั่วไป : เป็นปลวกขนาดเล็ก ลำตัวสีครีม ส่วนหัว (head capsule) สีเข้ม มีปลวกงานสองรูปแบบ (dimorphic) ได้แก่ ปลวกงานหลัก (major worker) และปลวกงานรอง (minor worker) โดยแตกต่างกันเพียงแค่ขนาดเท่านั้น และปลวกทหารแบบเดียว (monomorphic)

ปลวก มีการเจริญเติบโตแบบ complete metamorphosis ซึ่งจะประกอบไปด้วย

• ระยะไข่ (egg) : ตัวเมียวางไข่ชุดแรก 15-30 ฟอง สามารถวางไข่ได้มากถึงครั้งละ 1,000 ฟอง ระยะฟักใช้เวลา 2-4 สัปดาห์ ไข่มีสีขาวขนาดเล็กกลม
• ตัวอ่อน (larva) : มีสีขาว คล้ายตัวเต็มวัย มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างทีละน้อย โดยปีกยังไม่เจริญ
• ตัวเต็มวัย (adult) : มีอายุขัย 4 ปี แต่นางพญามีอายุขัยประมาณ 20 ปี หรือมากกว่านั้น

แหล่งอาหาร : กินเนื้อไม้ กิ่งไม้ เศษไม้ และเชื้อราหรือเห็ดพี่เพาะเลี้ยงไว้ในรัง เป็นศัตรูพืชที่สำคัญของข้าวสาลี และอ้อย ตัวเต็มวัยทำลายพืชได้ทุกระยะการเจริญเติบโต โดยกัดกินจากรากสู่ลำต้น สร้างความเสียหายต่อไม้ใช้ประโยชน์ภายนอกอาคารหรืออาคารบ้านเรือนที่อยู่ในเขตชนบท
แหล่งอาศัย : เป็นปลวกสร้างรังขนาดเล็ก (carton-nest building termite) สร้างรังอยู่บนพื้นดิน เหนือพื้นดิน หรือในดิน โดยรูปร่างและขนาดแตกต่างกันไป และยังเป็นปลวกเพาะเลี้ยงเชื้อรา (fungus-growing termite) เพาะเลี้ยงเชื้อราไว้ในรังเรียกว่า สวนเห็ด (fungus garden)
การแพร่กระจาย : มีถิ่นกำเนิดในอินเดีย ศรีลังกา ปากีสถาน และเวียดนาม พบได้ในทุกภาคของประเทศไทย
พฤติกรรม : เป็นแมลงสังคม ซึ่งแบ่งเป็นระบบวรรณะ ซึ่งสายพันธุ์นี้มีวรรณะงานที่แตกต่างจากสายพันธุ์อื่น

วรรณะงาน (worker) : ปลวกงานมีสองรูปแบบ (ปลวกงานหลักและปลวกงานรอง) ปลวกงานหลักมีส่วนหัวและลำตัวที่ใหญ่กว่า นอกจากนี้ยังมีพฤติกรรมแตกต่างกันด้วย ปลวกงานหลักจะทำหน้าที่ออกจากรังหาอาหาร สร้างรัง ซ่อมแซมรัง และแข็งแรงกว่ามาก ส่วนปลวกงานรองจะทำหน้าที่ดูแลตัวอ่อน และวรรณะสืบพันธุ์ภายในรัง
วรรณะทหาร (soldier) : มีหัวและกรามใหญ่ มีหน้าที่ปกป้องรังเท่านั้น
วรรณะสืบพันธุ์ : ประกอบด้วยตัวผู้และตัวเมียที่เจริญพันธ์เรียกว่าราชาและราชินีปลวกราชินีปลวกมีหน้าที่ในการวางไข่สำหรับสืบพันธุ์ ราชาปลวกจะผสมพันธ์กับราชินีตลอดทั้งชีวิต ในบางสปีชีส์ส่วนท้องของราชินีปลวกขยายขนาดใหญ่มากเพื่อเพิ่มความเจริญพันธ์

เอกสารอ้างอิง

Quah. 2014. Microtermes obesi. Accessed on September 3, 2022, From https://termitesandants.blogspot.com/2014/03/microtermes-obesi.html 

"An annotated checklist of termites (Isoptera) from Sri Lanka". National Science Foundation. Retrieved 16 February 2017.

"Microtermes obesi Holmgren, 1912; Common Name: Wheat termites". ICAR-NBAIR. Retrieved 16 February 2017.

"Laboratory and field evaluation of Metarhizium anisopliae var. anisopliae for controlling subterranean termites". Neotropical Entomology. Retrieved 16 February 2017.

โกศล เจริญสม. 2525. แมลงอ้อย. ภาควิชากีฎวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 108 หน้า.