รู้จักโปรไฟล์ “ปลวกหัวงวง” ให้ทันเกม

• ชื่อสามัญ: Termite
• ชื่อวิทยาศาสตร์: Havilanditermes sp.
• ลักษณะเด่นวรรณะทหาร: หัวส้มแดง กรามลดรูปกลายเป็น งวงยื่นด้านหน้า ใช้ฉีดพ่นสารเคมีเหนียวข้นเพื่อป้องกันรัง
• ขนาดตัว: ยาวประมาณ 6 มม.
• ช่วงหัว–งวง: ยาว 2.02–2.47 มม.

งวง (nasus) คือเอกลักษณ์ของกลุ่ม “ปลวกหัวงวง” ที่ไม่ได้งับ แต่ “พ่น”—ทำให้ศัตรูเคลื่อนไหวลำบากและถอยห่างจากรัง

วงจรชีวิตแบบย่อ: ทำไมควรระวัง “หลังฝนแรก”

• แบบไม่สมบูรณ์: ไข่ → ตัวอ่อน (ลอกคราบหลายครั้ง) → ตัวเต็มวัย
• ฤดูกาลสำคัญ: หลังฝนต้นฤดู ปีละ ~2–3 ครั้ง มักเห็นวรรณะมีปีกบินออก (swarm) เพื่อจับคู่–ตั้งรังใหม่
• พัฒนาการคอลนี: เริ่มช้าแต่มั่นคง เมื่อมี “แรงงาน (ปลวกงาน)” มากขึ้น ความเสียหายจะเร่งตัวแบบเงียบ ๆ

สัญญาณบุกที่เจ้าของบ้านต้องสังเกต

• เจอ แมลงปีกหลุดกอง ตามวงกบ/ขอบหน้าต่างหลังฝน
• ผิวไม้ยังดูดี แต่ เคาะแล้วโปร่ง หรือมีร่องบวม/ยุบเฉพาะจุด
• ทางเดิน–รอยสกปรกเป็นเส้น (หากมีเส้นทางออกหาอาหาร)
• องศ์ความชื้นสะสมในพื้นที่อับ (ครัว, ใต้บันได, ห้องเก็บของ)

แผนรับมือแบบ IPM: ป้องกัน–ตรวจเร็ว–จัดการตรงจุด

1) ป้องกันเชิงรุก

• ลดความชื้น และเส้นทางน้ำซึมรั่วรอบฐานอาคาร
• ซีล รอยแตก–รอยต่อไม้/ผนัง/พื้น ลดโอกาสตั้งรัง
• ยกเฟอร์นิเจอร์ไม้ให้ ไม่ชิดพื้น/ผนัง และเว้นช่องระบายอากาศ

2) เมื่อตรวจพบ

• จุดจำกัด/รังเล็ก: อัดโฟมหรือสารกำจัดปลวก เฉพาะโพรง
• หลายจุด/ลุกลาม: พิจารณา รม/ความร้อนทั้งโครงสร้าง โดยผู้เชี่ยวชาญ
• ทบทวนโครงสร้างที่เสียหาย เปลี่ยน–เสริมชิ้นไม้รับน้ำหนัก

3) เฝ้าระวังต่อเนื่อง

• ตั้ง รอบตรวจ 3–6 เดือน พร้อมบันทึกตำแหน่ง–ภาพเปรียบเทียบ
• หลังฝนแรก เพิ่มความถี่ตรวจ จุดเสี่ยงความชื้นและจุดแสงดึงแมลง

FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ ปลวก Havilanditermes “ปลวกหัวงวง” — (เข้าใจไว ทำตามได้จริง)

คำถามที่ 1 ปลวก “หัวงวง (nasus)” คืออะไร อันตรายต่อบ้านแค่ไหน ต่างจากปลวกทั่วไปยังไง?

Havilanditermes sp. เป็นปลวกวงศ์ Termitidae ที่ วรรณะทหารมีงวงยื่น แทนกราม ใช้ “พ่นของเหลวเหนียว” ใส่ศัตรู ไม่ใช่กัดงับ แต่ วรรณะงานยังคงแทะไม้และลำเลียงอาหารได้ตามปกติ จึงทำความเสียหายได้เทียบเท่าปลวกทำลายโครงสร้างอื่น

จุดต่างสำคัญ

• อาวุธป้องกัน: งวงพ่นสารเหนียว (ปลวกส่วนใหญ่ใช้กราม)
• ฤดูกาลเสี่ยง: มัก “ออกบินแต่งงาน” หลังฝนแรก ปีละ 2–3 ครั้ง → โอกาสตั้งคอลนีใหม่สูง
• ผลกระทบอาคาร: ถึงแม้ผิวไม้ดูดี แต่ ด้านในโปร่ง/บวมเป็นหย่อม จากการกัดกินของวรรณะงาน

สรุปความเสี่ยง

หากไม่ป้องกัน–ตรวจเร็ว บ้านอาจเสียหายเงียบ ๆ โดยเฉพาะ โซนอับชื้น (ครัว ใต้บันได ห้องเก็บของ ใต้ซิงก์)

คำถามที่ 2 หลังฝนตกพบ “กองปีกเม่า–ไม้เคาะแล้วโปร่ง” ควรเริ่มจากอะไร: ฉีดเองดีไหม หรือเรียกผู้เชี่ยวชาญ?

ลำดับตัดสินใจแบบ IPM (ทำตามทีละข้อ)

ประเมินขอบเขต

• จุดเล็ก/ตำแหน่งชัด → เฉพาะจุด: เจาะ–อัดโฟม/เจลเข้ารู–โพรง, ทา/อาบบอเรตกับไม้รอบ ๆ
• หลายจุด/หลายห้องหรือซ่อนไม่เจอทางเชื่อม → ทั้งยูนิต: รม/ความร้อน โดยผู้เชี่ยวชาญ

ข้อห้ามสั้น ๆ

• อย่าฉีดสเปรย์ไล่แบบพร่ำเพรื่อในโพรงลึก: ผลคือกระจายรังย่อย กระทบการติดตาม
• งานรม/ความร้อนและระบบเหยื่อ ควรทำโดยผู้เชี่ยวชาญ เพื่อความปลอดภัยและผลลัพธ์จริง

คำถามที่ 3 ป้องกันปลวกหัวงวง “ก่อนบุก” ต้องทำอะไรบ้าง (เช็กลิสต์ 10 นาทีหลังฝนแรก)?

เช็กลิสต์ลงมือทันที

• ลดชื้น: เปิดระบายอากาศ/พัดลมดูดอากาศ จุดอับให้แห้ง
• อุดทางเข้า: ซีลรอยแตกไม้–ผนัง–พื้น และ วงกบ/ขอบตัด ให้ครบ
• ยกเฟอร์นิเจอร์: ไม่ชิดผนัง–พื้น เว้นช่องให้ตรวจได้
• จัดระเบียบรอบบ้าน: เก็บลัง/เศษไม้ชื้นออกจากแนวผนัง–ฐานราก
• ไฟล่อช่วงเม่าบิน: หรี่ไฟนอกอาคาร/ปิดม่านช่วงค่ำ “หลังฝนแรก”

ตารางเฝ้าระวัง (บ้าน/คอนโด/อาคาร)

• ทุก 3–6 เดือน: เคาะไม้ฟังเสียงโปร่ง ตรวจรอยบวม–ยุบ จุดชื้น
• เพิ่มความถี่หลังฝน: เดินตรวจ วงกบ–บัว–ใต้บันได–ห้องเก็บของ
• บันทึกภาพ+พิกัด: เพื่อเทียบแนวโน้มและเรียกช่างได้ตรงจุด

เสริมความทนทานงานไม้

• ทา/อาบบอเรต กับชิ้นไม้เสี่ยง, ซีลผิวรอบด้าน โดยเฉพาะขอบตัดและด้านหลังชิ้นงาน