ปลวก ไดคัสพิดิเทอร์เมส
DICUSPIDITERMES TERMITE

ชื่อสามัญ: Dicuspiditermes
ชื่อวิทยาศาสตร์: Dicuspiditermes sp.
Family: Termitidae
Order: Blattodea 

ลักษณะทางสัณฐานวิทยาและชีววิทยา 

ลักษณะหนวด : ลูกปัด (moniliform)
ลักษณะปีก : แบบบางใส (membrane)
ลักษณะปาก : กัดกิน (chewing type)
ลักษณะขา : แบบขาเดิน (walking leg)
ลักษณะทั่วไป : มีความยาวลำตัวประมาณ 5-6 mm. ส่วนหัวเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กราม (mandible) สองข้างไม่สมมาตรกัน มีหนวด 14 ปล้อง ขอบด้านหน้าของริมฝีปากบน (labrum) เว้าลึกเข้าไป

ปลวก มีการเจริญเติบโตแบบ complete metamorphosis ซึ่งจะประกอบไปด้วย

• ระยะไข่ (egg) : ตัวเมียวางไข่ชุดแรก 15-30 ฟอง สามารถวางไข่ได้มากถึงครั้งละ 1,000 ฟอง ระยะฟักใช้เวลา 2-4 สัปดาห์ ไข่มีสีขาวขนาดเล็กกลม
• ตัวอ่อน (larva) : มีสีขาว คล้ายตัวเต็มวัย มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างทีละน้อย โดยปีกยังไม่เจริญ
• ตัวเต็มวัย (adult) : มีอายุขัย 4 ปี แต่นางพญามีอายุขัยประมาณ 20 ปี หรือมากกว่านั้น

แหล่งอาหาร : กินดินและอินทรียวัตถุ เศษใบไม้ ซากพืช
แหล่งอาศัย : เป็นสายพันธุ์ที่มีโครงสร้างรังที่แตกต่างกัน สร้างรังดินตั้งสูงเหมือน tower หรือเป็นรูปโดมบนพื้นดิน อยู่ในพื้นที่ป่า
การแพร่กระจาย : มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทย เวียดนาม และกัมพูชา พบได้ในทุกภาคของประเทศไทย
พฤติกรรม : มักพ่นสารสีแดงคล้ายเลือดออกมาเพื่อป้องกันศัตรูที่เข้ามารบกวน ชาวบ้านจึงมักเรียกว่าปลวกเลือด เป็นแมลงสังคม แบ่งเป็นระบบวรรณะ*

วรรณะงาน (worker) : เป็นแรงงานภายในรัง มีหน้าที่หาอาหาร เก็บอาหาร ดูแลซ่อมแซมไข่และรัง ป้อนอาหารตัวอ่อน
วรรณะทหาร (soldier) : มีหน้าที่ปกป้องรังเท่านั้น มีหัวขนาดใหญ่ทีมีขากรรไกรใหญ่มากจนไม่สามารถกินอาหารเองได้ จึงต้องอาศัยปลวกงานคอยป้อนอาหารเหมือนกับพวกตัวอ่อน
วรรณะสืบพันธุ์ : ประกอบด้วยตัวผู้และตัวเมียที่เจริญพันธ์เรียกว่าราชาและราชินีปลวกราชินีปลวกมีหน้าที่ในการวางไข่สำหรับสืบพันธุ์ ราชาปลวกจะผสมพันธ์กับราชินีตลอดทั้งชีวิต ในบางสปีชีส์ส่วนท้องของราชินีปลวกขยายขนาดใหญ่มากเพื่อเพิ่มความเจริญพันธ์

เอกสารอ้างอิง

Quah. 2012. Dicuspiditermes. Accessed on September 3, 2022, From https://termitesandants.blogspot.com/2012/04/dicuspiditermes.html

สำนักวิจัยการจัดการป่าไม้และผลิตผลป่าไม้ กรมป่าไม้. (ม.ป.ป.). ความหลากหลายของปลวกในประเทศไทย. แหล่งที่มา: http://www.rspg.or.th/articles/termite/termite2-3_9.html, 3 กันยายน 2565