TL;DR

• หนูในเมืองขนาดใหญ่ที่สุดของสกุล Rattus, ดุ–ก้าวร้าว, อยู่รวมเป็นลำดับชั้น (pecking order)
• กินทุกอย่าง (20–30 กรัม/คืน) เดินหาอาหารได้ 2–3 กม./คืน ใกล้น้ำ–ท่อ–กองขยะ
• เสี่ยง ปนเปื้อนอาหาร–กัดสายไฟเกิดไฟไหม้–แพร่โรค
• คุมด้วย IPM: ปิดช่อง ≥6–8 มม., สุขาภิบาลเข้ม, กับดักแนวพื้นหนาแน่น, เหยื่อในสถานีล็อก + หมุนเวียนสูตร, ติดตามผล 3–6 เดือน

รู้จักหนูนอรเวให้ชัด (Quick ID & Behavior)

• รูปร่าง: ตัวหนา แข็งแรง หน้าทู่ หาง “สั้นกว่า” ความยาวหัวรวมลำตัวและมัก 2 สี (ด้านบนเข้มกว่าล่าง)
• นิเวศ: ชอบที่ชื้น–ใกล้น้ำ ขุดรูดิน (ปากรูมีขุยดิน) พบมากในตลาด เขตเทศบาล ท่อระบายน้ำ
• สังคม: อยู่เป็นฝูงแบบ จ่าฝูงเพศผู้ตัวใหญ่ กำหนดอาณาเขตด้วยปัสสาวะ/ไขมันขน
• นิสัย: ดุในช่วงแย่งถิ่น–อาหาร–ตัวเมีย ระวังเมื่อซ่อมท่อ/โกดัง/กองของ

ความเสี่ยงที่ต้องรีบจัดการ

• ความปลอดภัยอาหาร (GMP/HACCP): มูล–ปัสสาวะ–ขน → ปนเปื้อน
• ทรัพย์สิน: กัดแทะ สายไฟ/ฉนวน/ท่อ → ไฟฟ้าลัดวงจร/น้ำรั่ว
• สุขภาพ: พาหะโรคหลายชนิดในคนและสัตว์เลี้ยง

แผนควบคุมแบบ IPM (Integrated Pest Management)

1) Exclusion — ปิดทางเข้าทั้งแนวพื้น

• อุด/ซีล ช่อง ≥6–8 มม. ที่ประตู วงกบ รูท่อ ช่องฝ้า บ่อพัก (ใช้แผ่นโลหะ/ตะแกรงสแตนเลส)
• ประตูกวาดพื้น, แผ่นโลหะกันแทะ สูง ~60 ซม. ที่ประตูยุ้ง/โกดัง
• ปรับระดับ/ฝาปิดท่อระบายน้ำให้แน่นหนา

2) Sanitation — ตัดอาหาร–น้ำ–ที่พัก

• ถังขยะ ฝาปิดแน่น เก็บทิ้งตามรอบเวลา ล้างคราบมัน/หวานทุกวัน
• คลัง/โกดัง: วางสินค้าบนพาเลตสูง ≈30 ซม. เว้นจากผนัง 0.5–1 ม.
• ตัดหญ้าขอบอาคารให้ โล่งตรวจการณ์ ทำลายรูนอกอาคาร

3) Trapping — กับดักแนวพื้น “ถี่และแรง”

• สแน็ปแทรปแรงสูง/กรงดักขนาดใหญ่ วาง ชิดผนัง–แนววิ่ง–ปากรู ระยะ 5–10 ม./ตัว
• ใช้ ไกด์ (tunnel/board) บังคับทางเดิน ให้เหยื่อธรรมชาติ (พรีเบต 1–3 คืน) ลดความระแวง

4) Baiting — เหยื่อพิษในสถานีล็อกเท่านั้น

• วางใน สถานีเหยื่อล็อก มีรหัส/ตารางตรวจ เพื่อความปลอดภัยเด็ก–สัตว์เลี้ยง
• เลือกสูตร anticoagulants ให้เหมาะพื้นที่ (เริ่มรุ่นมาตรฐาน; หากสงสัยดื้อยา → ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเรื่องรุ่นใหม่แบบ one-feed)
• หมุนเวียนกลุ่มสาร–ย้ายตำแหน่ง ตามผลมอนิเตอร์ ลดดื้อยา/เข็ดเหยื่อ
• เขตอาหาร/ผลิต: ปฏิบัติตามฉลาก + GMP/HACCP

5) Monitoring & Review

• ทำ แผนที่จุดเสี่ยง (ท่อ–กองของ–รู–แนวผนัง) บันทึก คราบมัน/มูล/กินเหยื่อ/จับได้ รายสัปดาห์
• รีวิวทุก 3–6 เดือน: เพิ่มลดความหนาแน่นกับดัก/สถานี ปรับสูตรเหยื่อ–ตำแหน่ง

เช็กลิสต์ “แก้ด่วนใน 15 นาที”

• ปิดฝาถังขยะทุกใบ / ย้ายออกจากพื้นที่ปรุง/เก็บ
• ซีลช่องแนวพื้น–รูท่อ–วงกบ (≥6–8 มม.)
• ตั้งสแน็ปแทรปแรงสูงชิดผนัง/ปากรูทุก 5–10 ม. (เริ่มพรีเบต)
• ตรวจ–บันทึกรอยคราบ/มูล → อัปเดตแผนที่
• นัดรีวิวแผน IPM ภายใน 30 วัน

FAQ : 3 คำถามยอดฮิต ของ“หนูนอรเว (Norway rat) ในเมือง—แยกให้ชัด จัดการให้จบแบบ IPM”

คำถามที่ 1 แยก “หนูนอรเว” ออกจาก “หนูท้องขาวบ้าน” ยังไงให้ไว? (คนค้นบ่อย: หนูท่อ vs หนูบ้าน, แยกชนิดหนูในบ้าน)

สังเกต 5 จุดเร็วๆ

1. หาง — หนูนอรเวหาง สั้นกว่า ความยาวหัว–ลำตัว (มักสองสี), หนูท้องขาว ยาวกว่า และสีสม่ำเสมอ
2. หน้า–หู–ตา — นอรเวหน้าโปน ใบหูเล็ก ตาทึบกว่า
3. ท้อง — นอรเวท้องเทา/น้ำตาลหม่น; ท้องขาวบ้านมักอ่อนกว่า
4. รอยถิ่นอาศัย — นอรเว ขุดรูดิน/ท่อ ปากรูมี ขุยดินกอง; ท้องขาวบ้านอยู่ ที่สูง (คาน/ฝ้า) มากกว่า
5. ตีนหลัง — นอรเวใหญ่ (~4.4 ซม.) มีขนขาวแซม เดิน “แนวพื้น–กำแพง” ชัด

แยกถูก = วางแผนถูก: นอรเวเน้น แนวพื้น–ปากรู, ท้องขาวบ้านเน้น แนวสูง–คาน/ฝ้า ครับ

คำถามที่ 2 ใช้ “กับดัก” แบบไหนกับหนูนอรเว และวางยังไงให้ติดจริง? (คนค้นบ่อย: กับดักหนูที่ดีที่สุด, หนูไม่เข้ากับดักทำไง)

สูตรทำงานภาคสนาม

• ชนิดกับดัก: สแน็ปแทรปแรงสูง/กรงดักใหญ่ + ใช้ “อุโมงค์/แผงบังคับทาง” ให้หนูเดินผ่าน
• ตำแหน่ง: ชิดผนัง–ปากรู–แนวทางวิ่ง วางถี่ ทุก 5–10 เมตร (จุดฮอตสปอตเพิ่มความหนาแน่น)
• พรีเบต 1–3 คืน: วางเหยื่อจริงแต่ ยังไม่ตั้งให้ลั่น ให้หนูคุ้น ลด “เข็ดกับดัก”
• เหยื่อล่อ: ถั่ว/เมล็ดมัน/เนยถั่ว/อาหารที่พื้นที่นั้นมีอยู่จริง (สอดคล้อง “กลิ่นท้องถิ่น”)
• บำรุงจุดวาง: เก็บเศษอาหารฟรีรอบๆ ให้กับดัก “ชนะบุฟเฟต์”
• อ่านผล–ขยับเร็ว: 48–72 ชม.แรกถ้าไม่ติด ให้ ขยับระนาบ 30–50 ซม. หรือสลับเหยื่อ/ทิศ

คำถามที่ 3 ใช้เหยื่อพิษกับหนูนอรเวปลอดภัยแค่ไหน? ต้องกี่สถานี เห็นผลเมื่อไร? (คนค้นบ่อย: เหยื่อพิษอันตรายต่อสัตว์เลี้ยงไหม, ใช้กี่กล่อง, กี่วันถึงหาย)

แนวทางปลอดภัย–ได้ผล

ไทม์ไลน์ผลลัพธ์:

• 7–14 วันแรก: อัตรากินเหยื่อชัด/จำนวนพบเริ่มลด
• 30–60 วัน: กิจกรรมลดลงมาก จุดฮอตสปอตย้ายออกชานเขต
• 3–6 เดือน: เข้าสู่ระยะ คงที่ต่ำ หากคง ตรวจ–เติม–ซีลช่อง ต่อเนื่อง

กลัวสัตว์เลี้ยง? เลือกสถานีแบบกุญแจล็อก + ยึดกับพื้น/ผนัง และวางนอกแนวเอื้อมถึงของเด็ก/สัตว์—ห้ามวางลอยๆ เด็ดขาด