อาการพิษจากฟิโพรนิล (แยกตามความรุนแรง)

• เริ่มต้น: ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย ตาพร่า ชา/ซ่า
• ปานกลาง: ใจสั่น เหงื่อออกมาก กล้ามเนื้อกระตุก มือสั่น เดินโซซัดโซเซ พูดไม่ชัด สับสน
• รุนแรง: ชัก หายใจลำบาก ซึม หมดสติ—ภาวะฉุกเฉิน ต้องรีบส่งโรงพยาบาลทันที

กลุ่มเสี่ยง: เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ ผู้มีโรคประจำตัว และผู้ตั้งครรภ์ อาจมีอาการรุนแรงกว่าปกติ

เช็กลิสต์: ทำทันทีเมื่อเกิดอุบัติเหตุสารเคมี

1. ซักประวัติเร็วและครบ – ชื่อผู้ป่วย ปริมาณ–วิธี–เวลาได้รับ อาการที่เกิด ประวัติยา/แอลกอฮอล์
2. เก็บหลักฐาน – ภาชนะ/ฉลาก อุปกรณ์พ่น จุดหกรั่ว เครื่องมือชำรุด
3. ประเมินสภาพแวดล้อม – มีกลิ่นผิดปกติหรือไม่ พื้นที่ยังปนเปื้อนอยู่หรือเปล่า เพื่อความปลอดภัยของผู้ช่วยเหลือ

การปฐมพยาบาลตามช่องทางสัมผัส

1) สัมผัสผิวหนัง/เส้นผม

• ถอดเสื้อผ้าที่เปื้อนทันที
• ล้างผิวหนังและเส้นผมด้วย น้ำ+สบู่จำนวนมาก เลี่ยงการขัดถูแรง
• ซับให้แห้ง คลุมด้วยผ้าสะอาดแบบหลวม ๆ
• เสื้อผ้าที่ปนเปื้อนให้ใส่ถุงแยกทิ้ง/ซักแยก

2) เข้าตา

• แหกหนังตา ล้างผ่านตา ด้วยน้ำสะอาดต่อเนื่อง อย่างน้อย 15 นาที
• ปิดตาด้วยผ้าสะอาด แล้ว ไปพบแพทย์ทันที

3) สูดดม

• เคลื่อนย้ายผู้ป่วยไปที่อากาศถ่ายเท (อย่าให้เดินเองหากเวียนศีรษะ/อ่อนแรง)
• คลายเสื้อผ้า ทำร่างกายให้อุ่นและสงบ
• หากมี ชัก ป้องกันศีรษะกระแทก เฝ้าดูการหายใจ
• หยุดหายใจ/หายใจผิดปกติ → ช่วยหายใจ และโทรฉุกเฉิน 1669

4) เข้าทางปาก

หากยังไม่กลืน: บ้วนปากด้วยน้ำมาก ๆ แล้วดื่มน้ำ/นมปริมาณมาก
หากกลืนแล้ว: อย่าทำให้อาเจียนเอง นอกจากฉลากแนะนำโดยชัดเจน

ห้ามอาเจียน ในกรณีต่อไปนี้

• ผู้ป่วยหมดสติ/ชัก
• สารกัดกร่อน (กรด/ด่าง)
• ผลิตภัณฑ์สูตร EC/OL (มีตัวทำละลายปิโตรเลียม) เสี่ยงสำลักเข้าปอด

นำ ฉลาก/ภาชนะไปให้แพทย์ดูทุกครั้ง

สัญญาณต้องส่งโรงพยาบาลทันที

• ชัก หายใจลำบาก แน่นหน้าอก สับสน/พูดไม่ชัด
• อาการไม่ดีขึ้นหลังล้าง/เคลื่อนย้ายออกจากพื้นที่
• เด็กเล็ก/ผู้สูงอายุ/สตรีมีครรภ์ได้รับสารแม้เพียงเล็กน้อย

ใช้อย่างปลอดภัย เพื่อลดความเสี่ยง

• อ่านฉลาก–ปฏิบัติตามอัตราผสมและพื้นที่ใช้อย่างเคร่งครัด
• ใส่ ถุงมือ/หน้ากาก/แว่นป้องกัน/ชุดคลุม ระหว่างผสม–พ่น
• หลีกเลี่ยงการปนเปื้อนอาหาร ภาชนะปรุงอาหาร เด็ก และสัตว์เลี้ยง
• เก็บในที่เฉพาะ แยกจากอาหาร–อาหารสัตว์ และล็อกได้
• ล้างมือ–อาบน้ำหลังใช้งานทุกครั้ง ทำความสะอาดอุปกรณ์ในพื้นที่เฉพาะ
• เหลือใช้/น้ำล้างอุปกรณ์ อย่าทิ้งลงท่อสาธารณะ/แหล่งน้ำธรรมชาติ

สรุป

พิษจาก ฟิโพรนิล เกี่ยวข้องกับการกระตุ้นระบบประสาทจนเกิด hyperexcitability/ชัก การปฐมพยาบาลที่ถูกต้องคือ พาออกจากแหล่งปนเปื้อน–ล้างให้ถูกวิธี–งดอาเจียนโดยพลการ–รีบพบแพทย์พร้อมฉลากสินค้า การใช้งานอย่างปลอดภัยและอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคลคือกุญแจลดความเสี่ยงที่สุด

FAQ : — 3 คำถามยอดฮิต ของ พิษ “ฟิโพรนิล (Fipronil)” ที่คนมักค้นหา

คำถามที่ 1 ฟิโพรนิลมี “ยาแก้พิษ” ไหม? ถ้าได้รับมาก ๆ รักษายังไง

ไม่มีแอนติแดนต์เฉพาะของฟิโพรนิลครับ การรักษาเป็นแบบประคับประคอง: เอาออกจากแหล่งปนเปื้อน/ล้างออกให้หมด, เฝ้าระวังทางเดินหายใจ–ชีพจร, ควบคุมอาการชัก/เกร็ง (โดยแพทย์), ให้สารน้ำ–ออกซิเจนตามอาการ และติดตามอาการทางระบบประสาทใกล้ชิด หากมี ชัก หายใจลำบาก ซึม/หมดสติ โทร 1669 ทันที และนำ ฉลาก/ภาชนะ ไปให้แพทย์ดูเสมอ

คำถามที่ 2 ใช้ฟิโพรนิลในบ้าน ต้องเว้นพื้นที่นานเท่าไหร่—เด็ก/สัตว์เลี้ยงกลับเข้าได้เมื่อไร?

เว้นจนกว่า พื้นผิวจะแห้งสนิท + ระบายอากาศ 2–4 รอบ (ห้องเล็กที่ถ่ายเทดีมัก ~30–60 นาที) จากนั้นเช็ดพื้นผิวที่สัมผัสอาหารด้วยน้ำสบู่อ่อน ๆ แล้วน้ำสะอาดอีกครั้ง เด็กเล็ก–ผู้สูงอายุ–สัตว์เลี้ยง ให้เว้นเพิ่มอีกช่วงหนึ่ง และหลีกเลี่ยงไม่ให้สัตว์เลี้ยงเลียพื้นที่พ่นใหม่ ๆ หรือเลียขนของกันและกันหากมีการใช้ผลิตภัณฑ์บนสัตว์ (ใช้เฉพาะ สูตรสำหรับสัตว์เลี้ยง ตามฉลากเท่านั้น)

คำถามที่ 3 เผลอทำหกบนเคาน์เตอร์/ภาชนะ หรือสงสัยปนเปื้อนอาหาร ควรทำอย่างไร?

• อาหาร/วัตถุดิบที่โดน: ทิ้งทันที (ถุง 2 ชั้น ผูกแน่น)
• พื้นผิวแข็ง: ซับคราบ → เช็ดด้วยน้ำสบู่อ่อน ๆ ปริมาณมาก → เช็ดน้ำสะอาดซ้ำหลายครั้ง → ทำให้แห้ง
• ภาชนะทำอาหาร: ล้างน้ำ–น้ำยาล้างจานหลายรอบ แล้วลวกน้ำร้อนถ้าเป็นไปได้
• ผ้า/เสื้อที่เปื้อน: ถอดทันที ซักแยก
• ห้าม เทของเหลือ/น้ำล้างลงท่อระบายน้ำธรรมชาติหรือที่โล่งแจ้ง ควรเก็บรวมเป็น “ขยะอันตราย” ตามข้อกำหนดท้องถิ่น มีอาการผิดปกติ (เวียนศีรษะ คลื่นไส้ ตาพร่า มือสั่น/กระตุก) หลังทำความสะอาด → ออกสู่ที่อากาศถ่ายเท และหากไม่ดีขึ้นให้ไปพบแพทย์พร้อมฉลากผลิตภัณฑ์