IGR คืออะไร? ใช้ Hexaflumuron–Pyriproxyfen กำจัดปลวก ยุง แมลงวันให้ยั่งยืน
IGR คืออะไร? คู่มือ “สารควบคุมการเจริญเติบโตของแมลง” ใช้ให้ถูกจุด ปลอดภัย และคุ้มค่าสูงสุด
IGRs (Insect Growth Regulators) คือสารที่เลียนแบบฮอร์โมนของแมลง (hormone mimics) ทำให้แมลง “โตไม่เป็นผู้ใหญ่” ผสมพันธุ์ไม่ได้ หรือ ลอกคราบไม่สำเร็จ จึงดับวงจรได้ยาวและยั่งยืน ต่างจากยาฆ่าแมลงแบบช็อตที่เน้นฆ่าเร็วแต่รีบาวด์ง่าย

จุดเด่น IGRs (ทำไมมืออาชีพเลือกใช้)
- ตัดวงจร: ลดประชากรระยะยาว ไม่ใช่แค่ฆ่าตัวที่เห็น
- ปลอดภัยกว่า: พิษต่อสัตว์เลือดอุ่นต่ำกว่าสารที่ทำลายระบบประสาท
- ลดการดื้อยา: กลไกต่างจากไพรีทรอยด์/ออร์กาโนฟอสเฟต
- ทำงานเงียบ ๆ: เหมาะกับพื้นที่ที่ต้องการภาพลักษณ์สะอาด เช่น ครัว โรงแรม โรงงานอาหาร
กลไก & ตัวอย่างสารที่ใช้จริง
ยับยั้งการสร้างไคติน (Chitin Synthesis Inhibitors; CSIs)
ทำให้แมลง ลอกคราบไม่ผ่าน → ตายก่อนโต
- เฮ็กซาฟลูมูรอน (Hexaflumuron) – ดาวเด่นใน เหยื่อกำจัดปลวก (termite bait)
เลียนแบบฮอร์โมนเยาว์วัย (Juvenile Hormone Analogues; JHAs)
ทำให้แมลง ค้างวัยอ่อน → ไม่สืบพันธุ์
- ไพริพร็อกซิเฟน (Pyriproxyfen) – ใช้กว้างกับ ลูกน้ำยุง และ แมลงวัน
ใช้ที่ไหนดี: 3 เคสหลัก
1) เหยื่อกำจัดปลวกแบบสถานี (Termite Bait Station)
รูปแบบ: ติดตั้ง ในอาคาร และ ฝังดินรอบนอกการทำงาน: ปลวกงานมากินเหยื่อที่ผสม IGR → แบ่งปันในรัง → ราชา–ราชินี–ตัวอ่อน ได้รับผล → รังล่ม
เหตุผลที่ต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญ
- ต้องรู้ ชีววิทยา–นิเวศปลวก เพื่อหาทางเดิน/จุดสื่อสาร
- ปรับตำแหน่ง–ความหนาแน่นสถานีให้ตรง แรงกดดันประชากร
- แก้เกมภาคสนาม: เหยื่อหลายแบรนด์ “ดึงดูดไม่แรง” หากจัดวางผิดจุดจะกินช้า/ไม่กิน
ขั้นตอนบริการที่ได้ผล
- สำรวจทางเดิน–จุดชื้น–รอยดิน/โพรง
- วางสถานีถี่ขึ้นในแนวเดินหลัก (ระยะ 2–3 ม. ต่อจุด รอบฐานอาคาร)
- ตรวจทุก 2–4 สัปดาห์ ปรับ–เติมเหยื่อ ห้ามขาดช่วง
- เมื่อ พบการกินสม่ำเสมอ ให้คงสถานี “บำรุงรักษา” กันรี–อินเฟส
2) ลูกน้ำยุง (บ้าน–รีสอร์ต–ฟาร์ม)
- ใช้ ไพริพร็อกซิเฟน ใน บ่อ/ภาชนะเก็บน้ำ ที่ไม่ใช่น้ำดื่ม
- เน้น จัดการแหล่งเพาะพันธุ์ ร่วมกับตะแกรง/ปิดฝา/เทน้ำทิ้งทุก 7 วัน
- เหมาะทำ โปรแกรมรายเดือน หน้าฝน
3) จุดเสี่ยงแมลงวัน (ตลาดสด–โรงงานอาหาร)
- ใช้ IGR แบบพ่น/ทาแต้ม ในจุดพักตัว–แหล่งเพาะหนอน (อินทรีย์สารชื้น)
- ควบคู่ สุขาภิบาล 5ส. และกับดักกลิ่น/กาวติดแมลง
IGR vs ยาฆ่าแมลงช็อต: เลือกอย่างไรให้ปัง
- ต้องการ เห็นตายเร็วทันที → ใช้ยาช็อต (แต่เสี่ยงรีบาวด์)
- ต้องการ ลดจำนวนแบบยืนระยะ → ใส่ IGR เป็นแกน แล้วเสริมช็อตเฉพาะจุด
- พื้นที่ ไวต่อเคมี/มาตรฐานอาหาร → IGR + สุขาภิบาล เป็นคำตอบ
ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย (และวิธีเลี่ยง)
- วางสถานีปลวกห่างเกินไป → ปรับความถี่ 2–3 ม./จุด รอบฐานอาคาร
- ตรวจช้า–หยุดเติมเหยื่อ → วงจรขาดตอน, อาณานิคมฟื้น
- หวัง IGR แทนสุขาภิบาล → ประสิทธิภาพดรอปทันที
- ใช้ผิดพื้นที่น้ำดื่ม/บ่อเลี้ยงสัตว์ → ยึด ฉลาก–ข้อกำหนด เคร่งครัด
แผนปฏิบัติ 30–60–90 วัน (เทมเพลตใช้งานจริง)
-
Day 0–7: สำรวจ–พื้นที่ ติดตั้งสถานี/จุด IGR, ปรับ 5ส.
- Day 14–30: ตรวจการกิน/ตัวชี้วัด (เห็นตัว, อุโมงค์ใหม่, เศษฝุ่นไคติน), เติมเหยื่อ/ปรับตำแหน่ง
- Day 60–90: ยืนยันแนวโน้มลดลง ชี้จุดยังระบาด → เสริมสถานี/เพิ่ม IGR เฉพาะจุด
- ต่อเนื่อง: โปรแกรมบำรุงรักษา รายเดือน–รายไตรมาส
FAQ : — 3 คำถามยอดฮิต ของ IGR คืออะไร? ใช้ยังไงให้คุ้ม ปลอดภัย และเห็นผลจริง
คำถามที่ 1 IGR ต่างจาก “สเปรย์ฆ่าแมลง” ยังไง—เลือกอะไรเมื่อไหร่?
- IGR (ฮอร์โมนเลียนแบบ/ยับยั้งไคติน): ทำให้แมลง “โตไม่เป็นผู้ใหญ่/ลอกคราบไม่ผ่าน/สืบพันธุ์ไม่ได้” → ดับวงจรยั่งยืน เหมาะกับงานที่ต้องการผลระยะยาว ภาพลักษณ์สะอาด (ครัว โรงแรม โรงงานอาหาร)
- สเปรย์ช็อต/ไพรีทรอยด์: ฆ่าเร็ว เห็นตายทันที แต่รีบาวด์ง่ายถ้าไม่ตัดวงจร
- สูตรชนะ: ใช้ IGR เป็นแกน + ช็อตเฉพาะจุดที่เห็นตัว (crack & crevice) + สุขาภิบาล/อุดช่องเสมอ
คำถามที่ 2 IGR ปลอดภัยแค่ไหนกับคน เด็ก สัตว์เลี้ยง และใช้ตรงไหนได้–ไม่ได้?
- โดยทั่วไป พิษต่อสัตว์เลือดอุ่นต่ำกว่า กลุ่มออกฤทธิ์ต่อประสาท แต่ ต้องทำตามฉลาก และใส่ PPE ทุกครั้ง
- ทำได้: เหยื่อปลวกสถานี, ทา/พ่น IGR ในจุดเพาะแมลงวัน (พื้นที่ไม่สัมผัสอาหาร), เม็ด/แท็บเล็ต IGR สำหรับ ลูกน้ำยุงในภาชนะที่ไม่ใช่น้ำดื่ม
- ห้าม/เลี่ยง: ใส่ใน น้ำดื่มคน–สัตว์, บ่อปลา/ตู้ปลา (เว้นแต่ฉลากระบุชัด), พ่นกว้างบนพื้นผิวเตรียมอาหาร ขณะทำงานอาหาร
- ทิปความปลอดภัย: ระบายอากาศดี ปิด–ครอบอาหาร/ภาชนะ ล้างมือหลังงาน บันทึกวัน–ตำแหน่ง–อัตราใช้
คำถามที่ 3 IGR ใช้กับอะไรได้บ้าง และกี่วันถึงเห็นผล?
- ปลวก (สถานีเหยื่อ + IGR ชนิด CSI): ปลวกงานกิน–ส่งต่อในรัง → อาณานิยมเริ่มอ่อนแรงใน 2–6 สัปดาห์ และ ยุบรังในไม่กี่เดือน (ต้องตรวจ–เติมเหยื่อทุก 2–4 สัปดาห์)
- ยุง (ลูกน้ำ) — JHA เช่น ไพริพร็อกซิเฟน: ลดยุงโตเต็มวัยรุ่นใหม่ภายใน 7–14 วัน เมื่อจัดการแหล่งน้ำขังควบคู่
- แมลงวัน — IGR จุดเสี่ยงขยะ/ท่อ: ตัวหนอน “โตไม่ผ่าน” ทำให้ รุ่นใหม่ลดลงใน 1–3 สัปดาห์ ถ้าสุขาภิบาลเข้ม + มีดักแสง/กาว
- ผลจะ ชัดและยืนระยะ เมื่อทำ โปรแกรม 30–60–90 วัน: ติดตั้ง/เริ่มใช้ → ตรวจ–เติม/ขยับจุด → ทวนผลและบำรุงรักษารายเดือน