ลักษณะจำแนก (Morphology) ที่ดูออกง่าย

• ขนาด หัว–ลำตัว ~9.6 ซม. / หาง ~8.3 ซม. / ใบหู ~1.5 ซม.
• จมูกเรียวยาว ใบหูใหญ่และกว้าง
• ขนหลัง น้ำตาลเข้ม; ขนท้อง ขาวอมเทา
• หางยาวพอ ๆ กับหรือยาวกว่าหัว–ลำตัวเล็กน้อย (ตัวแปรตามพื้นที่)

• พบบ่อยตามกองฟาง/วัสดุเกษตร ออกหากลางคืน (nocturnal)

เคล็ดลับสนาม: ใช้ “สีท้อง–ทรงจมูก–สัดส่วนหาง” เป็นชุดสัญญาณหลักในการแยกจากหนูสกุล Rattus ในพื้นที่งานจริง

วงจรชีวิต & ศักยภาพการเพิ่มจำนวน

หมายเหตุ: ค่ากลางบางส่วนอ้างอิงจากข้อมูลใกล้เคียงกับ M. musculus เพื่อใช้วางแผน IPM ในหน้างาน

 

แหล่งอาศัย & อาหาร (Ecology)

การกระจาย: เอเชียตะวันออกเฉียงใต้—อินเดียตะวันออกเฉียงเหนือ พม่าเหนือ ไทยตอนกลาง, ลาว ยูนนานของจีน เวียดนามตอนกลาง

โรคและความเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง

โรคหลักที่รายงานกับหนูกลุ่มนี้และพาหะร่วม:

• Leptospirosis (ไข้ฉี่หนู) – ปนเปื้อนจากปัสสาวะ/น้ำ/ดิน
• Rat-bite fever – จากการกัด/ข่วน
• LCMV (เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากไวรัสในหนู)
• Hantavirus, Q fever – ฝุ่นละออง/สารคัดหลั่งปนเปื้อน
• โรคทางเดินอาหาร เช่น Salmonellosis, Campylobacteriosis ฯลฯ

• รวมถึงโรคจาก หมัด/ไร/เห็บ บนตัวหนู เช่น tularemia, กาฬโรค, relapsing fever, ไข้รากสาดใหญ่

กลยุทธ์ควบคุมหนูหริ่งใหญ่แบบยั่งยืน (IPM Playbook)

1) ปรับสิ่งแวดล้อม & สุขาภิบาล (Sanitation)

• เก็บเมล็ด–ธัญพืช–อาหารสัตว์ในภาชนะปิดสนิท ยกสูงจากพื้น
• จัดโซนสารอินทรีย์/เศษพืชและกำจัดกองฟางเป็นระยะ
• 5ส. ภายในโรงเก็บ–โกดัง: สะสาง/สะดวก/สะอาด/สุขลักษณะ/สร้างนิสัย

2) ปิดกั้น (Exclusion)

• ผนัง–ประตู–ช่องรั่ว ใช้แผ่นสแตนเลส/ตะแกรง 0.5–1.2 ซม.
• ซีลรอยต่อท่อ/สายไฟ และจัด “กันปีน” บริเวณเสา/สายเคเบิล

3) ลดจำนวน (Reduction)

• กับดักหลายรูปแบบ: กลไก กรงดัก แผ่นกาวในจุดทางสัญจร
• วางจุดยุทธศาสตร์: ริมผนัง–ทางเดิน–ข้างกองฟาง/ชั้นสินค้า
• เหยื่อ (เฉพาะพื้นที่จำเป็นและปฏิบัติตามฉลาก/มาตรฐานอาหาร)

4) ติดตามผล (Monitoring)

• บันทึกจับต่อคืน (trap index), จุดพบมูล/รอยกัด, แนวทางเดิน
• ปรับแผนทุก 2–4 สัปดาห์ จนกราฟการพบร่องรอยลดลงต่อเนื่อง

เช็กลิสต์ “สัญญาณว่ามีหนูหริ่งใหญ่”

• มูลเม็ดเล็กปลายแหลม, รอยกัดเมล็ด/ถุงกระสอบ
• ทางวิ่งข้างผนัง/กองฟาง คราบมัน/ปัสสาวะ

• เสียงวิ่ง/ขูด/เคลื่อนไหวช่วงกลางคืน

ติดต่อที่ปรึกษา IPM หนู (สำหรับโรงงานอาหาร)

Green Agroscience Co., Ltd.
Tel: 081-421-8517, 081-905-6566, 02-377-2488, 02-377-9580, 02-375-1995, 02-374-7118-9
Email: customer-service@greenbestproduct.com

FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ หนูหริ่งใหญ่ (Mus cookii) 

คำถามที่ 1 แยก “หนูหริ่งใหญ่” ออกจากหนูบ้าน (Mus musculus) หรือหนูสกุล Rattus อย่างรวดเร็วได้ยังไง?

คำตอบ:

• ทรงหน้า–หู: M. cookii จมูกเรียวยาวกว่า ใบหูใหญ่และกว้างกว่าหนูบ้าน
• ท้อง: ขนท้อง ขาวอมเทา ชัด (หนูสกุล Rattus หลายชนิดท้องเทา/คล้ำกว่า)
• สัดส่วนหาง: หาง พอ ๆ กับ หรือยาวกว่าลำตัวเล็กน้อย (หนูบ้านมักยาวพอกัน ส่วน Rattus บางชนิดหางสั้นกว่าลำตัว)
• พฤติกรรม/ที่อยู่: พบบ่อย กองฟาง–วัสดุเกษตร–ขอบแปลง มากกว่าอยู่ลึกในอาคารทึบแบบหนูบ้าน

คำถามที่ 2 หนูเข้ามาทางไหนบ้าง และช่องว่าง “กี่มิลลิเมตร” คือจุดวิกฤตที่ต้องซีล?

คำตอบ:

• ทางหลัก: ใต้ประตู/รอยต่อพื้น–ผนัง, ช่องลอดท่อ–สายไฟ, รอยแตกผนัง, รอยต่อประตูโกดัง, ช่องระบายอากาศ
• เกณฑ์ซีล: ช่องว่าง ≥ 6–8 มม. หนูขนาดนี้ลอดได้แล้ว → ใช้สตีลวูล+ซีลแลนต์/ตาข่ายสแตนเลส ช่อง 0.5–1.2 ซม. และ ติด door sweep สูง ~60 ซม. ที่ประตูโหลดสินค้า
• เสริมภายนอก: เคลียร์กองฟาง/วัชพืชชิดผนัง อย่างน้อย 0.5–1 ม. ไม่ให้เป็น “สะพาน” เข้าอาคาร

คำถามที่ 3 ถ้ามีในกองฟาง/โกดัง ควรใช้ “อะไรเวิร์กสุด” ระหว่างกลิ่นไล่–อัลตราโซนิก–เหยื่อ–กับดัก?

คำตอบ (เรียงลำดับคุ้มค่า/ยั่งยืน):

1. IPM เป็นฐาน: สุขาภิบาล+ปิดช่อง (5ส., ยกของ ≥30 ซม., เว้นผนัง 0.5–1 ม., ซีลจุดรั่ว)
2. กับดักกล/สถานีกลไก เป็นตัวตั้งภายในอาคาร (ริมผนัง–จุดมืด–ข้างกองฟาง; ระยะ 8–12 ม. ภายใน / 10–15 ม. รอบอาคาร)
3. เหยื่อหนู (anticoagulant) ใช้เฉพาะ นอกโซนอาหาร/ผลิต และ ในสถานีเหยื่อที่ล็อกได้ พร้อมหมุนเวียนสารออกฤทธิ์
4. อัลตราโซนิก/กลิ่นไล่ ช่วยได้จำกัดและมักเกิดการชินกลิ่น/ชินเสียง → ใช้ได้แค่ “เสริม” ชั่วคราว แต่ ห้าม แทนที่ IPM

KPI เบื้องต้น: 2 สัปดาห์แรก อัตราจับ/ร่องรอยควรลดลง ≥50% และสัปดาห์ที่ 4 ลดร่องรอยใหม่ ≥80% หากไม่ถึง → ทบทวนจุดซีล, ความหนาแน่นกับดัก, และตำแหน่งวางตาม “ทางวิ่งจริง” อีกครั้ง