จุดเด่นที่บอกได้ทันทีว่า “ใช่หนูพุกเล็ก”

• สรีรวิทยา: ตัวปานกลาง ขนสีอ่อนกว่า “หนูพุกใหญ่”, เท้าไม่ดำ, ไม่มีแผงขนยาวบนสันหลัง, หางสั้นกว่าความยาวหัว–ลำตัวราว 2–3 ซม., ใบหูใหญ่ สกุล Muridae อันดับ Rodentia

• นิเวศวิทยา: เลี่ยงพื้นที่ชื้นแฉะ–น้ำท่วมขัง (ต่างจากวงศ์เดียวกันหลายชนิด) ชอบขุดโพรงบนโคกเนิน/ที่ดอน ในทุ่งหญ้า–พื้นที่เพาะปลูก

• การกระจาย: เมียนมาร์ตอนกลาง, ไทย, เวียดนาม, และที่ลุ่มบางส่วนของลาว

วงจรชีวิต & ศักยภาพการเพิ่มจำนวน

• ตั้งท้อง ~23 วัน / ครอกเฉลี่ย ≈ 8 ตัว

• หย่านม 25–28 วัน / อายุวัยเจริญพันธุ์–เต็มวัย อยู่ได้ราว 1 ปี*

*อ้างอิงค่าทางชีววิทยาใกล้เคียงหนูพุกใหญ่ (R. indicus) เพื่อการปฏิบัติการภาคสนาม

พฤติกรรมการกิน & ความเสียหาย

• กินได้กว้าง: ข้าวโพด ผัก ผลไม้, แมลง และไส้เดือน → กระทบผลผลิตเกษตรโดยตรง และปนเปื้อนในคลัง/โรงงานได้ง่ายหากการป้องกันหลวมตัว

ความเสี่ยงด้านโรคที่ต้องจับตา

• ไข้ฉี่หนู (Leptospirosis), ไข้หนูกัด, LCMV, Hantavirus, Q fever, และ โรคทางเดินอาหารจากเชื้อแบคทีเรีย (เช่น Salmonella, Campylobacter, Cryptosporidium)
• ยังมีโรคจาก เห็บ–หมัด–ไรบนตัวหนู เช่น กาฬโรค, ไข้กลับซ้ำ, ไข้กระต่าย เป็นต้น

บทสรุปสำหรับทีม EHS/QA: จัดการหนูพุกเล็กไม่ใช่แค่เรื่อง “ความสะอาด” แต่คือ การบริหารความเสี่ยงด้านชีวอนามัย (biosecurity) ในทุกจุดสัมผัสอาหาร/วัตถุดิบ/บรรจุภัณฑ์

How-To: กลยุทธ์ IPM จัดการหนูพุกเล็กแบบยั่งยืน

1) สำรวจ & วินิจฉัย (Survey & Mapping)
ทำแผนที่จุดเสี่ยง: โพรงบนที่ดอน ร่องคันนา กองวัสดุสูง/อุ่น และแนวทางเดินตามขอบผนัง–ฐานราก

2) ตัดเสบียง–ที่อยู่ (Sanitation & Habitat Modification)

• เก็บกวาดเมล็ด–เศษอาหาร, ปิดฝาถังขยะมิดชิด
• ตัดหญ้า–วัชพืชรอบรัศมีอาคาร 0.5–1 ม.
• ยกของขึ้นพาเลต/ชั้นวาง สูงอย่างน้อย 30 ซม. ห่างผนัง 50 ซม. เพื่อให้ตรวจสอบง่าย

3) ปิดช่องทางเข้า (Exclusion)
ซีลรอยแตก, ติดตะแกรงลวด 0.5–1.2 ซม., แผ่นสังกะสี/สแตนเลสกันแทะบริเวณประตูสูง ~60 ซม.

4) ดักอย่างเป็นระบบ (Mechanical & Monitoring)

• ใช้ สถานีดักจับแบบกลไก/กาว/กรงดัก วาง ตามแนวผนัง–ทางเดิน ระยะสม่ำเสมอ
• ติดป้ายรหัส–บันทึกผล (capture rate) เพื่อวิเคราะห์แนวโน้ม

5) เคมีภัณฑ์อย่างรับผิดชอบ (Chemical – If Needed)

• เลือกเหยื่อ anticoagulant รุ่น 1/2 ตามสภาพแวดล้อมและกฎหมายท้องถิ่น
• วางใน สถานีเหยื่อป้องกันการเข้าถึง เพื่อลดผลกระทบต่อสัตว์ไม่ใช่เป้าหมาย และทำ rotation เพื่อลดการดื้อเหยื่อ

6) ติดตามผล & ปรับแผน (Review)
ประเมินใหม่ทุก 2–4 สัปดาห์ในช่วงแรก จากนั้นปรับเป็นรอบ 3–6 เดือนตามระดับความเสี่ยงของไซต์

เช็คเร็ว: สัญญาณว่าพื้นที่คุณมี “หนูพุกเล็ก”

• เจอโพรงบนโคก/พื้นที่ดอน แห้ง ไม่แฉะ
• มูลหนูทางเดินริมผนัง–คาน–กองสินค้า และเศษวัสดุแทะ
• คราบสีกไขมันตามทางลอด/ขอบผนัง–ท่อ

ยิ่งพบกลางวัน ยิ่งชี้ว่า “ประชากรหนูสูงกว่าที่คิด” — ควรเร่งวาง IPM เต็มรูปแบบทันที

ต้องการออกแบบ “แผน IPM หนูพุกเล็ก” ที่เหมาะกับไซต์ของคุณ (ไร่นา/คลัง/โรงงานอาหาร)?
Green Agroscience มีทีมผู้เชี่ยวชาญช่วยสำรวจ–วิเคราะห์ความเสี่ยง–วางผังสถานีดัก–จัดทำรายงานตามมาตรฐานอุตสาหกรรม

โทร. 081-421-8517, 081-905-6566, 02-377-2488, 02-377-9580, 02-375-1995, 02-374-7118-9
อีเมล customer-service@greenbestproduct.com
เว็บไซต์ www.greenbestproduct.com

FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ หนูพุกเล็ก (Bandicota savilei)

คำถามที่ 1 แยก “หนูพุกเล็ก” ออกจาก “หนูพุกใหญ่/หนูนอร์เวย์” ให้ไวใน 10 วินาทีทำอย่างไร?

คำตอบสั้น: ใช้เช็กลิสต์ 4 ข้อนี้

• สี/ขน: พุกเล็กขน อ่อนกว่า, ไม่มี แผงขนยาวบนสันหลัง (พุกใหญ่มี)
• เท้า/หาง: พุกเล็ก เท้าไม่ดำ, หาง สั้นกว่าหัว+ลำตัวราว 2–3 ซม.
• หู: ใบหู ค่อนข้างใหญ่ กว่า R. norvegicus
• ถิ่นอาศัย: ชอบ ที่ดอน แห้ง ไม่ท่วมขัง (ต่างจากหนูนอร์เวย์ที่ชอบท่อ/พื้นที่ชื้น)

คำถามที่ 2 วางเหยื่อแล้ว “ไม่กิน” ทำไม? แก้อย่างไรให้ได้ผลในพื้นที่ไร่นา–โรงงาน

สาเหตุฮิต:

• มี อาหารคู่แข่ง สูง (เมล็ดร่วง–ข้าวโพด–เศษพืช)
• Neophobia ระแวงสิ่งใหม่/กลิ่นแรง
• วางไม่ตรง ทางบังคับ/ปากโพรง

1. ตัดคู่แข่งอาหาร: กวาดเมล็ดร่วงทุกวัน, ปิดฝาขยะให้มิด
2. Pre-bait 2–3 คืน: วางเหยื่อ “เปล่า” (ไม่มีสาร) ให้คุ้นจุด → ค่อยสลับเป็นเหยื่อจริง
3. วางใน จุดบังคับทาง (ร่องแคบ/ขอบผนัง/ปากรูบนที่ดอน) ระยะ 5–10 ม. ต่อจุด
4. หมุนเวียนเบสเหยื่อ (ซีเรียล/พาสต้า/บล็อกพาราฟิน) ตามความชื้นหน้างาน
5. อย่าฉีดสเปรย์/น้ำยากลิ่นแรงทับจุดเหยื่อ จะทำให้หลีกเลี่ยง

คำถามที่ 3 ไม่อยากพึ่งยาพิษ—ควบคุม “หนูพุกเล็ก” แบบ IPM ให้เห็นผลใน 14 วัน ทำอย่างไร?

โรดแมป 14 วัน (ไร้พิษเป็นฐาน):

• วัน 1–2 | สำรวจ–แมพโพรง: ทำแผนที่ โพรงบนที่ดอน/โคก, แนววิ่ง, จุดอาหาร–น้ำ
• วัน 3–5 | Exclusion & Sanitation: ซีลช่อง >0.5–1.2 ซม., ตัดหญ้ารอบอาคาร 0.5–1 ม., ยกของบนพาเลต ≥30 ซม. และห่างผนัง ≥50 ซม.
• วัน 6–10 | Trapping Line: ตั้ง สถานีกลไก/กรงดัก/แผ่นกาว ตามแนวผนัง–ปากโพรงทุก 5–10 ม. (โฟกัสพื้นที่ดอนแห้ง)
• วัน 11–14 | ปรับตามข้อมูล: ย้ายจุดไปยัง “ฮอตสปอต” ที่มูล/คราบเพิ่ม; ถ้าความหนาแน่นยังสูง ค่อย เสริมเหยื่อในสถานีล็อก (นอกโซนอาหาร)