ตัวตนแบบย่อ (ID Card)

ลักษณะเด่น: ขนหลัง–ตีนหลังน้ำตาลเข้ม/ปนดำ นุ่ม ไม่มีขนแข็งแทรก ท้องเทาอ่อน หางสั้นกว่าความยาวหัว+ลำตัวรวม ตา–ใบหูค่อนข้างเล็ก เพศเมียมีเต้านม 2 คู่ที่อก และ 3 คู่ที่ท้อง

วงจรชีวิต & พฤติกรรมที่ต้องรู้ (จุดอ่อนในการควบคุม)

• เจริญแบบ 3 ระยะ: ตั้งท้อง (~21 วัน) → หย่านม (~3 สัปดาห์) → โตเต็มวัย (อายุเฉลี่ย ~1 ปี) ออกลูก 1–12 ครอก/ปี ครอกละ 3–8 ตัว ⇒ ประชากรเพิ่มเร็ว ต้อง “ปิดเกม” ที่แหล่งอาหาร–ที่อยู่พร้อมกัน

• พฤติกรรม: อยู่รวมเป็นกลุ่มใหญ่ เพศเมียมักมีอำนาจเหนือกว่า ออกหากินกลางคืน–คึกคักช่วงพลบค่ำถึงรุ่งสาง หากถูกรบกวนจะส่งเสียงดังคล้ายนกหวีด ช่วงขยายพันธุ์เด่นมี.ค.–พ.ย.

อยู่ที่ไหน กินอะไร (เพื่อวางจุดดักให้แม่น)

• แหล่งอาศัย: นาข้าวเป็นหลัก, ทุ่งหญ้า ขุดโพรงใต้ดิน สร้างรังตามคันนา

• อาหาร: หลากหลาย ทั้งพืช–ธัญพืช–แมลง ⇒ จุดเสี่ยงคือ “ยุ้ง–คลังเมล็ด–แนวคันนา–แปลงเก็บช่อ”

• การกระจาย:จีน ลาว ไต้หวัน ไทย เวียดนาม

โรคที่เกี่ยวข้อง (ความเสี่ยงด้านสาธารณสุข/อาหาร)

• ไข้ฉี่หนู (Leptospirosis) จากปัสสาวะปนเปื้อน
• Rat-bite fever จากเชื้อในช่องปาก/ทางเดินหายใจของหนู (ผ่านการกัด/ข่วน)
• LCMV (เยื่อหุ้มสมองอักเสบแบบไวรัส) สัมผัสอุจจาระ/ปัสสาวะ/น้ำลาย
• Hantavirus, Q fever และ โรคทางเดินอาหาร (Salmonella, Campylobacter, ฯลฯ)

• ยังมีโรคจากเห็บ–หมัด–ไรบนตัวหนู เช่น Tularemia, กาฬโรค, ไข้รากสาดใหญ่ ต้องเน้นสุขาภิบาล–การกันหนูเข้าพื้นที่ผลิตอาหารอย่างเข้มงวด

กลยุทธ์ควบคุมแบบ IPM (ได้ผลจริง–ลดสารเคมี)

1) สำรวจ & ทำแผนที่เส้นทาง
มูล–รอยคราบ–รูโพรง–ทางวิ่งตามแนวกำแพง/คันนา คือจุดตั้งกับดัก–เหยื่อให้ตรงจังหวะการหากิน (หัวค่ำ/ก่อนรุ่ง)

2) สุขาภิบาล & ปรับสภาพแวดล้อม

• เก็บเมล็ด/ธัญพืชให้พ้นพื้น ≥30 ซม. เว้นระยะผนัง 0.5–1 ม.
• ตัดหญ้า/พงรกริมคันนา–ขอบคลัง เพื่อลดที่หลบซ่อน
• ปิดปากท่อ/ช่องว่าง >1 ซม. ด้วยตะแกรง 0.5–1.2 ซม.

3) กันไม่ให้เข้า (Exclusion)

• ซีลรอยแตก ขอบประตูติดแผ่นโลหะสูง ~60 ซม.
• ปิดช่องบริการ/ท่อสาธารณูปโภคด้วยตาข่ายสแตนเลส

4) ลดประชากรอย่างเป็นระบบ

• กับดักกล/สถานีดักจับหลายตัว วางต่อเนื่องแนวกำแพง–คันนา ระยะ 5–10 ม.
• เหยื่อกำจัดหนูออกฤทธิ์ช้า (anticoagulant) ใช้อย่างรับผิดชอบ: วางในสถานีเหยื่อปิดมิดชิด, บันทึกจุด–วันที่, เก็บซากอย่างปลอดภัย ลดความเสี่ยงสัตว์อื่น
• ศัตรูธรรมชาติ (นกแสก ฯลฯ) ช่วยคุมระยะยาวเมื่อแหล่งอาหารไม่ล้นเกิน

5) ติดตามผล & ปรับแผน
บันทึกอัตราจับ/การกินเหยื่อทุกสัปดาห์ในช่วง 4–6 สัปดาห์แรก แล้วปรับตำแหน่งอุปกรณ์ให้สอดคล้องทางวิ่งใหม่ ๆ

เช็กลิสต์วางระบบควบคุมหนูในฟาร์ม–โรงงาน

• สำรวจจุดเสี่ยง (รู–รอย–มูล) รายแปลง/รายอาคาร
• ติดตั้งสถานีกล/เหยื่อทุก 5–10 ม. รอบแนวกำแพง/คันนา
• แผนสุขาภิบาล 5ส: สะสาง–สะดวก–สะอาด–สุขลักษณะ–สร้างนิสัย
• บันทึก–ทบทวนผลทุกสัปดาห์ ปรับจุด/ชนิดกับดักทันทีที่แนววิ่งเปลี่ยน

ต้องการทีมมืออาชีพช่วยวางระบบ?

Green Agroscience Co., Ltd. ผู้เชี่ยวชาญวางระบบควบคุมหนูแบบ IPM สำหรับฟาร์ม–โรงงานอาหาร–คลังสินค้า
HOT LINE: 081-421-8517, 081-905-6566 | Website: greenbestproduct.com

FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ หนูนาเล็ก (Rattus losea)

คำถามที่ 1 แยก “หนูนาเล็ก” ออกจากหนูทุ่งชนิดอื่นเร็ว ๆ ได้อย่างไร?

คำตอบสั้น

ดู 4 จุดนี้ให้ครบ:

1. หางสั้นกว่าความยาวหัว+ลำตัวรวม (หนูทุ่งบางชนิดหางยาวกว่าตัว)
2. ขนหลังนุ่ม น้ำตาลเข้ม/ปนดำ ไม่มีขนแข็งแทรก
3. ตา–ใบหูค่อนข้างเล็ก เมื่อเทียบสัดส่วนศีรษะ
4. เต้านมเพศเมีย 2 คู่ที่อก + 3 คู่ที่ท้อง (เบาะแสตอนเจอซาก/ติดกับดัก)

ทำไมสำคัญ

แยกชนิดถูก = เลือกตำแหน่งกับดัก/เหยื่อและช่วงเวลา “ลงมือ” ได้คุ้มสุด เพราะพฤติกรรม–รัศมีหากินต่างกัน

ลงมือทันที

• ตั้ง กับดักทดสอบชนิด ทั้งแนวคันนาและริมยุ้ง/คลัง (ชิดผนัง) 2–3 คืน
• บันทึก ตำแหน่ง–เวลาจับ เพื่อทำ “แผนที่แนววิ่ง” ก่อนกระจายอุปกรณ์เต็มระบบ

คำถามที่ 2 ควรเริ่มคุม “ช่วงไหนของฤดูกาลทำนา/เก็บเกี่ยว” ถึงจะคุ้มที่สุด?

คำตอบสั้น

เริ่ม ก่อนพุ่งขยายพันธุ์ (มี.ค.–พ.ย.) และก่อน ช่วงเมล็ดเริ่มเป็นน้ำนม–นมแก่ ซึ่งเป็นจุดที่หนูแห่เข้ากินมากที่สุด

ทำไมสำคัญ

การคุม “ก่อนพีค” ลดกราฟประชากรตั้งแต่ต้น ทำให้ต้นทุนกับดัก/เหยื่อต่อลังข้าวลดลงชัดเจน

ลงมือทันที (ไทม์ไลน์ตัวอย่าง)

• ก่อนปักดำ/หว่าน 2–3 สัปดาห์: ตัดหญ้าคันนา, อุดรูโพรง, วางสถานีกลไกทุก 5–10 ม. รอบแปลง
• ระยะน้ำนม–นมแก่: เพิ่มความถี่ตรวจ ทุก 2–3 วัน; เสริมสถานีเหยื่อแบบปิดในแนวคันนา/ริมคลังเมล็ด
• หลังเก็บเกี่ยว: เก็บเศษเมล็ด–ฟางล่อ, ซ่อมแนวกันเข้า, ทบทวนผังจุดดักเพื่อฤดูกาลถัดไป

คำถามที่ 3 กับดัก vs เหยื่อพิษ—เลือกอะไร และวางยังไงให้ “โดนตัวจริง” แต่ปลอดภัย?

คำตอบสั้น

ใช้ กับดักเชิงกล เป็นฐาน (ปลอดภัย วัดผลได้) และเสริม เหยื่อพิษออกฤทธิ์ช้าในสถานีล็อก เฉพาะจุดหนาแน่น/รอบยุ้ง–คลัง (งดโปรยกลางแปลง)

ทำไมสำคัญ

ลดความเสี่ยงสัตว์ไม่ตั้งใจ/สัตว์เลี้ยง และผ่านมาตรฐานอาหาร–ฟาร์มง่ายกว่า

ลงมือทันที

• กับดักหลายจับ/กรงดัก: ตั้ง ชิดแนวผนัง/คันนา/ปากรู ระยะห่าง 5–10 ม. ใช้เหยื่อล่อเป็น ธัญพืช/ข้าวเปลือก สลับ ผลไม้หอม
• สถานีเหยื่อแบบล็อก: วางเฉพาะแนวทางวิ่งรอบยุ้ง–คลัง–จุดพักผลผลิต; หมุนเวียนสาร/เบสอาหารทุก 4–8 สัปดาห์
• ห้าม วางเหยื่อเปิดโล่ง/ใกล้น้ำ/คอกสัตว์; เก็บซากทันที และทำบันทึก “จุด–ปริมาณพร่อง–วันที่ตรวจ”