หนูท้องขาวปักษ์ใต้ (Rattus tiomanicus) | ระบุตัว–พฤติกรรม–วิธีป้องกันแบบ IPM
ทำไมธุรกิจอาหาร–คลังสินค้า–ฟาร์มปาล์ม ต้องรู้จักหนูชนิดนี้
- เสี่ยงต่อความปลอดภัยอาหาร: ปนเปื้อนเชื้อก่อโรคในพื้นที่ผลิต/เก็บสินค้า
- สร้างความเสียหายทรัพย์สิน: แทะบรรจุภัณฑ์ สายไฟ และโครงสร้าง
- ต้นเหตุร้องเรียน/สอบ Audit: ร่องรอยมูล–กลิ่น–เศษวัสดุในแนวทางเดินกระทบคะแนนตรวจประเมิน
ระบุตัวให้ชัด (Identification)
- ขนาดตัว: ยาวหัว–ลำตัว ~14–19 ซม.
- หาง: ~11–23 ซม. ใกล้เคียงหรือยาวกว่าลำตัว ผิวเป็นปล้องชัด
- สีขน: หลังน้ำตาลคละครีม ท้องขาวคล้าย “ผมหงอก”
- ใบหูใหญ่ หนวดเด่น ช่วยรับสัมผัสในความมืด
-
จุดสังเกตภาคสนาม: ใต้ฝ่าเท้ามี “ปุ่มนูน” ช่วยปีนเก่ง—ชอบใช้ความสูง (บนต้นไม้/โครงสร้าง)
ชีววิทยา & วงจรชีวิต (เพื่อจับ “จังหวะคุม” ให้คุ้มสุด)
- หากินกลางคืน (Nocturnal) แต่ลงพื้นหาอาหารได้ด้วย
- แหล่งหลบซ่อน: กองท่อนซุง กอใบปาล์ม กองใบไม้ แนวรังบนที่สูง
- อาหาร: ทั้งพืช–สัตว์ ชอบผลปาล์มน้ำมันเป็นพิเศษ
- สืบพันธุ์ทั้งปี: ตั้งท้อง ~21–29 วัน, หย่านม 3–4 สัปดาห์, อายุเฉลี่ยราว 1 ปี
-
การกระจาย: ภาคใต้ของไทย, มาเลเซีย, สุมาตรา, บอร์เนียว, ฟิลิปปินส์ ฯลฯ
โรคและความเสี่ยงด้านสุขภาพที่เกี่ยวข้อง
- ไข้ฉี่หนู (Leptospirosis)
- Rat-bite fever, LCMV, Hantavirus, Q fever
- โรคทางเดินอาหาร จากเชื้อที่ปนเปื้อนในมูล/ปัสสาวะ
สถานประกอบการอาหาร–คลังสินค้า–ตลาดสด ควรเข้มงวดเรื่องสุขาภิบาล แยกขยะ และกันสัตว์พาหะเข้าพื้นที่ผลิต/จัดเก็บเสมอ
สัญญาณเตือนการระบาด (Early Warning)
- มูลรูปกระสวย/ทางเดินมันเงาตามแนวผนัง–คาน–ท่อ
- รอยกัดบรรจุภัณฑ์–สายไฟ
- เสียง/กลิ่นสาบตอนกลางคืน
-
เศษวัสดุทำรังในเพดาน–กอใบปาล์ม–ช่องว่างโครงสร้าง
แผนควบคุมแบบ IPM (Integrated Rodent Management) ที่แนะนำ
1) ป้องกันเชิงโครงสร้าง (Exclusion)
- ซีลช่องว่าง ≥6 มม., ติดตะแกรง 0.5–1.2 ซม., บังประตูสแตนเลส ~50–60 ซม.
- จัดแสงภายนอกเป็นแสงเหลือง ลดการดึงดูดแมลง/หนู
2) สุขาภิบาล (Sanitation)
- จัดเก็บวัตถุดิบบนพาเลท สูงจากพื้น ≥30 ซม. ห่างผนัง 0.5–1 ม.
- จัดการผลปาล์มร่วง/กองอินทรีย์–กอวัชพืชรอบไซต์งานสม่ำเสมอ
3) กลวิธีกล/กายภาพ
- สถานีกลไกดักจับหนูหลายจุดตามแนวเดิน (perimeter & internal)
- ติดตามผลด้วยแผนที่ความเสี่ยง + บันทึกจับ/วัน เพื่อปรับความหนาแน่นจุดดัก
4) เหยื่อ/สารกำจัด (เมื่อจำเป็นเท่านั้น)
- เลือกสูตร/ตระกูลสารให้เหมาะชนิดหนูและระดับความเสี่ยงอาหาร
- จัดวางใน สถานีเหยื่อป้องกันการเข้าถึง พร้อมระบบกุญแจ & ป้ายเตือน
5) Monitoring & Verification
- ตรวจทุกสัปดาห์ช่วงแรก จากนั้นเว้นตามระดับความเสี่ยง
- ใช้ KPI: จำนวนจับ/จุด/สัปดาห์, อัตราร่องรอยใหม่, อุบัติการณ์ปนเปื้อน
ติดต่อผู้เชี่ยวชาญเพื่อออกแบบแผน IPM รายไซต์
Green Agroscience Co., Ltd.
Tel: 081-421-8517, 081-905-6566, 02-374-7118-9
Email: customer-service@greenbestproduct.com
Website: www.greenbestproduct.com
FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ หนูท้องขาวปักษ์ใต้ (Rattus tiomanicus)
คำถามที่ 1 ทำไม “สวนปาล์ม–คลังสินค้าใกล้สวน” เจอหนูชนิดนี้บ่อยกว่าที่อื่น?
คำตอบสั้น:
เพราะหนูท้องขาวปักษ์ใต้ ชอบผลปาล์ม/กองทะลาย (FFB) แหล่งอินทรียวัตถุชื้น และแนวพุ่มรกที่ให้ทั้งอาหารและที่หลบ—จากนั้น ฮิทช์ไฮก์มากับรถขนผล/พาเลต/ลัง เข้าสู่ลานเท–โกดัง–ตลาดสดได้ง่าย
ทำไมสำคัญ: ถ้าคุมเฉพาะในคลัง แต่ไม่จัดการ “จุดกำเนิดนอกไซต์” ประชากรจะถูกเติมเข้ามาเรื่อย ๆ
ลงมือทันที:
- ตั้ง โซนกักกันของเข้า (Truck/Pallet Quarantine): วางสถานีกลไก + แผ่นกาวรอบจุดเท/จุดพัก 24–48 ชม.
- จัดภูมิทัศน์โล่งและแห้ง รอบกำแพง 1–2 ม. (แถบกรวด/พื้นคอนกรีต, ตัดพุ่มแตะผนัง)
- บริหารผลปาล์มร่วง: เก็บทุกวัน, ห้ามกองทับซ้อนชิดอาคาร, ถังขยะอินทรีย์ปิดมิดและแยกพื้นที่จากคลัง
คำถามที่ 2 แยก “หนูท้องขาวปักษ์ใต้” ออกจากหนูดำ/หนูท้องขาวบ้าน ให้ไวใน 10 วินาที
คำตอบสั้น: ใช้ ชุดดูเร็ว 4 ข้อ
- ท้องสีอ่อนชัด (ขาว/ครีม) ตัดกับหลังน้ำตาลคละครีม
- หางยาวพอ ๆ หรือยาวกว่าลำตัว, เกล็ดหางเห็นชัด
- ใต้ฝ่าเท้ามีปุ่มนูน (ช่วยปีน) → พบร่องรอยบนที่สูง/ต้นไม้บ่อย
- พฤติกรรมผูกกับพื้นที่ปาล์ม: ร่องรอยตามกอใบปาล์ม/กองทะลายมาก
คำถามที่ 3 ไม่อยากพึ่งเหยื่อพิษ—คุมอย่างไรให้เห็นผลใน 14 วัน (เหมาะพื้นที่อาหาร/ตรวจออดิท)
คำตอบสั้น:
เล่น IPM แบบไร้พิษเป็นฐาน แล้วค่อยเสริมเหยื่อพิษในสถานีล็อก เฉพาะจำเป็น
โรดแมป 14 วัน (พร้อม KPI):
- วัน 1–2 | สำรวจ–ทำแผนที่เส้นทาง: มูล/คราบ/รอยกัด + จุดอาหาร–น้ำ → ทำผัง “แนวสูง–แนวพื้น”
- วัน 3–5 | Exclusion & Sanitation: ซีลช่อง ≥6 มม., ตะแกรง 0.5–1.2 ซม., ตัดพุ่มแตะผนัง, เก็บผลปาล์มร่วง/กองอินทรีย์, จัดสินค้า ยกพื้น ≥30 ซม. ห่างผนัง 0.5–1 ม.
- วัน 6–10 | Trapping Line: ติดตั้ง สถานีกลไกหลายจับ/สแน็ป ทุก 8–12 ม. รอบกำแพง + จุดสูง (คาน/แนวท่อ/รางสายไฟ) และ จุดกักรถ–พาเลต
- วัน 11–14 | ปรับจุดตามข้อมูล: ย้าย/เพิ่มจุดที่มีจับสูง, ทำฮีตแม็ปแนวเดิน; ถ้าดัชนียังสูง ให้ เสริมเหยื่อใน bait station ล็อกกุญแจ นอกโซนผลิตอาหาร
- อัตราจับต่อกับดัก/คืน ลด ≥50–60% ภายใน 2 สัปดาห์
- ร่องรอยใหม่บนคาน/แนวท่อ ลดชัด และ ไม่พบตัวช่วงกลางวัน ภายใน 4–6 สัปดาห์