ลักษณะสังเกต (Field ID ที่ดูออกไว)

• สัดส่วนร่างกาย: ลำตัว ~11.4–22.4 ซม., หาง ~11–23 ซม. (มัก “ยาวพอ ๆ หรือยาวกว่าตัว”)
• สีขน: หลังน้ำตาล–น้ำตาลเทา–น้ำตาลแดง; ท้องขาว/เหลืองอ่อน/ส้ม/เทา; หางเทาเข้มเกือบเปลือย
• ใบหู–ตา: ใบหูใหญ่ ช่วยปีนป่ายและฟังไว
• พฤติกรรม: ออกหากินกลางคืน เคลื่อนที่ว่องไว กระโดดได้สูงราว 50 ซม. ปีนเก่งมาก

วงจรชีวิตโดยสรุป

เขตการกระจาย & แหล่งอยู่

พบบริเวณเอเชียกว้างขวาง (เช่น ไทย ลาว กัมพูชา จีน ญี่ปุ่น อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ ฯลฯ) ทั้งในชุมชน เมือง พื้นที่เกษตร และป่าเขตร้อน/ชายฝั่ง 

โรค/เชื้อที่เกี่ยวข้อง (ประเด็นความปลอดภัย)

หนูท้องขาวเกี่ยวข้องกับโรคสำคัญหลายชนิด เช่น ฉี่หนู (Leptospirosis), Hantavirus, LCMV (เยื่อหุ้มสมองอักเสบชนิดไวรัส), Q fever, โรคติดเชื้อระบบทางเดินอาหาร (เช่น Salmonellosis, Campylobacteriosis, Cryptosporidiosis) รวมถึงโรคที่ถ่ายทอดโดยเห็บ–หมัด–ไรที่อาศัยบนตัวหนู (เช่น กาฬโรค, ไข้กลับซ้ำ, ไข้รากสาดใหญ่)

แผนควบคุมแบบ IPM (ทำจริง เห็นผล ปลอดภัยมาตรฐานโรงงาน)

1) ปิดกั้น–อุดช่อง (Exclusion)

• ซีลรอยแตก/รูเจาะท่อทุกจุด ช่องว่างใต้ประตู ตะแกรงระบายอากาศ (ลวดยึด ≤12 มม.)
• ปรับภูมิทัศน์รอบอาคารให้ “โล่งและแห้ง”: ตัดหญ้า กำจัดกองวัสดุ พาเลท/ลังไม่ชิดผนัง

2) สุขาภิบาล (Sanitation)

• ขยะอินทรีย์ปิดฝามิดชิด เก็บทิ้งตามรอบ, ห้องขยะต้องกันหนูได้
• โกดัง/ครัว: วางสินค้า “ยกพื้น ~30 ซม.” และ “ห่างผนัง 0.5–1 ม.” ทำความสะอาดคราบไขมัน/ผงอาหารสม่ำเสมอ

3) ตรวจติดตาม (Monitoring)

• บันทึกจุดพบ มูล/รอยกัดแทะ/รอยคราบ/เส้นทางเดิน
• ใช้กับดักไม่ใช้สาร (กรงดัก/กาวดัก/สถานีกลไก) และ แผนผังจุดวาง เพื่อประเมินแนวโน้มระยะยาว

4) กำจัดแบบเฉพาะจุด (Control)

• เชิงกล: สถานีกลไก/กรงดักหลายตัว, วางตามผนัง/ทางเดินประจำ
• เหยื่อพิษ (เฉพาะจำเป็น): เลือกสูตรที่ขึ้นทะเบียน ปลอดภัยต่อไซต์งานอาหาร/ยา วาง “ในสถานีเหยื่อที่ล็อกได้” และหมุนเวียนสารออกฤทธิ์เพื่อลดการดื้อ
• ชีววิธี/เสริม: ส่งเสริมผู้ล่าในธรรมชาติเท่าที่เหมาะกับบริเวณ

หลักการ: “ทำความสะอาด–ปิดช่อง–ดักจับ–ทบทวนผล” วนรอบทุก 3–6 เดือน หรือบ่อยกว่านั้นหากดัชนีหนูสูง

เช็กลิสต์ 10 จุดเสี่ยงที่หนูท้องขาวชอบ

1. ห้องขยะ/ห้องเก็บของ 2) โกดังวัตถุดิบ 3) ใต้บันได–ร่องรอยแตก
2. ห้องครัว/ไลน์ผลิตอาหาร 5) แนวผนังด้านนอก 6) ช่องเดินท่อ–บ่อพัก
3. พื้นที่รก/พุ่มไม้เตี้ย 8) ห้องเครื่อง/ปล่องชาฟต์ 9) ใต้พาเลท 10) ใต้หลังคา/คาน

สรุปสั้นสำหรับผู้บริหาร

• หนูท้องขาวเป็น “สายปีน–กินได้ทุกอย่าง–ขยายเร็ว”
• ความเสี่ยงหลักคือโรคหลายชนิด (Lepto, Hantavirus, LCMV, Q fever, อาหารปนเปื้อน)
• กลยุทธ์ชนะยั่งยืน = Exclusion + Sanitation + Monitoring + Targeted Control
• จัดทำ แผนผังจุดวาง และ ดัชนีติดตาม เป็นเอกสารรองรับมาตรฐาน (HACCP/GMP)

ต้องการทีมมืออาชีพช่วยวางระบบ IPM?

Green Agroscience Co., Ltd. – ที่ปรึกษาและผู้ให้บริการควบคุมสัตว์พาหะสำหรับอาคาร–โรงงาน
Tel: 081-421-8517, 081-905-6566, 02-377-2488, 02-377-9580, 02-375-1995, 02-374-7118-9
Email: customer-service@greenbestproduct.com
Web: greenbestproduct.com

FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ หนูท้องขาว (Rattus tanezumi)

คำถามที่ 1 เข้ามาบ้าน/โรงงานได้ยังไง ทั้งที่ทำความสะอาดแล้ว?

คำตอบสั้น

ส่วนใหญ่ “ฮิทช์ไฮก์” มากับ พาเลต–ลัง–ช่องท่อ–สายไฟ–กิ่งไม้แตะชายคา และเล็ดรอดผ่านช่องเล็ก ๆ (เพียง 6–12 มม. ก็ผ่านได้)

ทำไมสำคัญ

หนูท้องขาวเป็น “สายปีน” ถ้ายังมี สะพานแนวสูง (กิ่งไม้–รางสายไฟ–ท่อ) จะเติมประชากรเข้ามาเรื่อย ๆ

ลงมือทันที

• ตัดแต่งกิ่ง/เถาวัลย์ ไม่ให้แตะผนัง–หลังคา (เคลียร์ 1–2 ม.)
• ซีลช่อง รอบท่อ–สายไฟ–บัวพื้น ด้วยสตีลวูล + ซีลแลนต์ / ตะแกรงสแตนเลสรู ≤ 12 มม.
• ติด door sweep/แผ่นกันแทะ ที่ประตูโกดังสูง ~60 ซม.
• ตั้ง แนวสถานีกลไก/เหยื่อ รอบอาคารทุก 8–12 ม. เป็น “ด่านแรก” ก่อนเข้าตึก

คำถามที่ 2 แยก “หนูท้องขาว” ออกจาก “หนูดำ” ให้ไวภายใน 10 วินาทีได้อย่างไร?

คำตอบสั้น

ดู ท้องสีอ่อน (ขาว/เหลืองอ่อน/ส้ม/เทา) + ใบหูใหญ่ + หางยาวพอ ๆ หรือยาวกว่าลำตัว; พฤติกรรม “วิ่ง–ปีน–กระโดดคล่อง” มักพบทั้ง พุ่มไม้เตี้ย/สวน และ ชั้นบนอาคาร

ทำไมสำคัญ

แยกชนิดถูก = วางกับดัก/เหยื่อ “ระดับสูง” และปรับภูมิทัศน์รอบอาคารได้แม่นขึ้น (หนูท้องขาวชอบแนวสวน–พุ่ม + ที่สูง)

เช็กลิสต์มองเร็ว

• ท้องอ่อนสีอ่อน ชัดเจนกว่าหนูดำ
• ลำตัว ~11–22 ซม. | หาง ~11–23 ซม. มักยาวพอ ๆ/ยาวกว่า
• พบ คราบ–มูล ทั้งบนคาน/ฝ้า และแนวพุ่มรอบตึก → ต้อง “ดักสองระดับ” (พื้น+สูง)

คำถามที่ 3 กับดัก vs เหยื่อพิษ—อะไรคุมหนูท้องขาวได้ยั่งยืนกว่ากัน?

คำตอบสั้น

สูตรชนะยั่งยืนคือ IPM: Exclusion + Sanitation + Monitoring + Targeted Control
ใช้ กับดักเชิงกล เป็นหลัก (เริ่มปลอดภัย/วัดผลได้) แล้วค่อยเสริม เหยื่อพิษในสถานีล็อก เฉพาะกรณีความหนาแน่นสูงหรือพื้นที่เสี่ยงโรค

ทำไมสำคัญ

หนูท้องขาวขยายเร็ว—ถ้าไม่ลดอาหาร–ที่หลบ + ปิดช่อง เข้าไปกี่ตัวก็เติมกลับ

ลงมือทันที (เพลย์บุ๊กกระชับ)