ปลวกคอปโตเทอร์เมสเกสทรอย (Coptotermes gestroi) ศัตรูร้ายบ้าน | รู้จักลักษณะ วงจรชีวิต วิธีป้องกัน
ปลวกคอปโตเทอร์เมสเกสทรอย (Asian subterranean termite):
จอมบ่อนทำลายโครงสร้างบ้านเงียบ ๆ แต่รุนแรง!
หากพูดถึง "ศัตรูเงียบ" ของบ้านและอาคารในเมือง ปลวกคอปโตเทอร์เมสเกสทรอย (Coptotermes gestroi) คือชื่อที่ผู้เชี่ยวชาญด้านโครงสร้างทุกคนต้องขยาด! ด้วยความสามารถในการแทรกซึม กัดกิน และทำลายทุกสิ่งที่เป็นไม้ในบ้านแบบไม่ทิ้งร่องรอยบนพื้นผิว จนกว่าจะสายเกินแก้
ทำความรู้จักปลวกใต้ดินสุดแกร่ง
- ชื่อสามัญ: Asian subterranean termite
- ชื่อวิทยาศาสตร์:Coptotermes gestroi
- วงศ์: Rhinotermitidae
- อันดับ: Blattodea
วงจรชีวิต: ยืนยาวและขยายพันธุ์เร็ว
ปลวกคอปโตเทอร์เมสมีการพัฒนาแบบ complete metamorphosis
ไข่: ตัวเมียวางไข่ครั้งแรก 15–30 ฟอง และสามารถวางได้มากถึง 1,000 ฟอง ระยะฟัก 2–4 สัปดาห์
ตัวอ่อน: สีขาว ลักษณะคล้ายตัวเต็มวัย แต่ยังไม่มีปีก เติบโตทีละน้อย
ตัวเต็มวัย: อายุขัยประมาณ 4 ปี ราชินีสามารถอยู่ได้ถึง 20 ปี หรือมากกว่านั้น
เมนูโปรด: เซลลูโลสทุกชนิด
ปลวกสายพันธุ์นี้สามารถกัดกินเนื้อไม้ ไม้ชื้น ไม่เน่าเปื่อย กระดาษ หรือวัสดุใด ๆ ที่มีเซลลูโลส โดยมันจะสร้างอุโมงค์เดินจากดินขึ้นไปหาอาหาร ช่วยป้องกันความชื้นในตัว และหลบเลี่ยงศัตรู
เมื่อกัดกินเนื้อไม้ จะเจาะตามแนวเสี้ยนไม้เป็นร่องลึก ภายในจะกลวงและเต็มไปด้วยเศษดิน มองจากนอกอาจดูแข็งแรง แต่จริง ๆ กลวงพรุนคล้ายฟองน้ำ จนโครงสร้างอาจพังทลายได้
แหล่งอาศัย: รังใต้ดินสุดซับซ้อน
ปลวกคอปโตเทอร์เมสสร้างรังใต้ดินที่ลึกและซับซ้อน เชื่อมต่อกับตัวอาคารผ่านรอยแตก ท่อสายไฟ หรือร่องพื้น พบได้ตามพื้นที่ก่อสร้างและอาคารในเขตเมืองทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
พฤติกรรมอันน่าทึ่ง
ระบบวรรณะเข้มงวด:
- วรรณะงาน (worker): หาอาหาร เลี้ยงตัวอ่อน ซ่อมรัง
- วรรณะทหาร (soldier): มีหัวใหญ่ ขากรรไกรใหญ่ ป้องกันรัง ไม่สามารถกินเองได้ ต้องพึ่งปลวกงาน
- วรรณะสืบพันธุ์: ราชาและราชินี วางไข่และผสมพันธุ์ตลอดชีวิต ในบางสายพันธุ์ ราชินีมีส่วนท้องขยายใหญ่พิเศษเพื่อเพิ่มกำลังการผลิตไข่
การกระจาย: แพร่ไปทั่วเขตร้อน
ปลวกคอปโตเทอร์เมสมีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และกระจายอย่างรวดเร็วในภูมิภาคเขตร้อน ก่อปัญหาให้บ้านเรือนกว่า 90% ของอาคารที่ถูกทำลายโดยปลวก มักมาจากสายพันธุ์นี้!
สรุป
ปลวกคอปโตเทอร์เมสเกสทรอย คือ "นักทำลายเงียบ" ตัวจริงในเมืองไทยและประเทศเขตร้อนอื่น ๆ การกัดกินอย่างรวดเร็วแต่ซ่อนตัวเก่ง ทำให้หลายบ้านต้องเสียเงินซ่อมแซมมหาศาล
การตรวจสอบบ้านเป็นประจำ และการใช้วิธีควบคุมปลวกเชิงป้องกัน คือกุญแจสำคัญในการรักษาบ้านของคุณให้ปลอดภัย-2.jpg)
FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ ปลวกคอปโตเทอร์เมสเกสทรอย (Coptotermes gestroi)
คำถามที่ 1 บ้านฉัน “มีปลวกหรือยัง?” เช็กเองแบบเร็วๆ ภายใน 10 นาทีดูอะไรบ้าง
- ท่อดิน (mud tubes) ตามผนัง/คาน/หลังตู้ โดยเฉพาะจุดชื้นหรือแนวรอยร้าว
- ไม้กลวง/เสียงโปร่ง เคาะแล้วดังป๊องๆ หรือผิวบางร่อน
- ปีกแมลงเม่า กองเล็กๆ ใต้ไฟ/ขอบหน้าต่าง หลังฝนค่ำๆ
- คราบดินในวงกบ/รอยต่อพื้น–ผนัง ประตู–บานตู้บวม เปิด–ปิดฝืด
- จุดเสี่ยง ห้องน้ำ ครัว ใต้ซิงก์ บริเวณท่อเดิน–รอยต่อคสล.–บัวพื้น
คำถามที่ 2 “เหยื่อล่อ vs ฉีดพ่นดิน/อัดท่อ” อะไรเวิร์กกับ Coptotermes ใต้ดินกว่ากัน?
1) ระบบเหยื่อ (Baiting)
เหมาะเมื่อบ้านอยู่กลางเมือง/เจาะพื้นยาก/ต้องการ “เก็บทั้งรัง” แบบยั่งยืน
- ข้อดี: ลดการขุดเจาะหนัก เคลียร์ทั้งคอลอนีได้ เป็นมิตรต่อผู้อยู่อาศัย
- ข้อจำกัด: ต้องติดตามเติมเหยื่อสม่ำเสมอ ผลลัพธ์ไม่ใช่ยาจุดเดียวหายทันที
2) สารเคมีแนวกั้นแบบไม่ไล่ (Non-repellent soil treatment) เช่น งานอัดดิน/เจาะพื้นรอบฐานราก
เหมาะเมื่อเข้าถึงแนวฐานรากได้ ต้องการ “ตัดเส้นทางขึ้นบ้าน” เร็ว
- ข้อดี: ออกฤทธิ์เงียบ ปลวกสัมผัส–ถ่ายเทกันในรัง ลดการแตกฝูง
- ข้อจำกัด: ต้องเจาะ–อัดตามมาตรฐาน ช่างเชี่ยวชาญสำคัญมาก
ทริกความปลอดภัย: เลือกสารออกฤทธิ์ “ไม่ไล่” ติดตามผลรายเดือน 3–6 เดือนแรก แล้วปรับเป็นรายไตรมาส
3) ป้องกันล่วงหน้ายังไง? ปลวก “กินคอนกรีต” ไหม และควรตรวจถี่แค่ไหน
1) ไม่ได้กินคอนกรีต แต่ปลวก เลาะรอยร้าว/รอยต่อท่อ ผ่านขึ้นมาได้ จึงต้องอุดรอยแตกรั่วซึม และจัดการความชื้น2) เช็กลิสต์ป้องกัน
- ระบายน้ำดี ไม่มีน้ำขังติดฐานราก/สนามหญ้าชื้น
- เว้น ช่องว่างไม้–ดิน ≥ 15 ซม. ใต้ศาลา/ระเบียง/วงกบ
- เก็บเศษไม้ กระดาษลัง พาเลต ออกจากผนังบ้าน ≥ 50 ซม.
- อุดรูท่อ–รอยต่อคสล. ด้วยซีลแลนต์กันชื้น
- ติด สถานีเหยื่อรอบบ้านทุก 3–5 ม. เป็นมอนิเตอร์ถาวร
4) เมื่อพบการระบาด: ภายใน 24 ชม. ให้ มาร์กจุด–ถ่ายรูป–หยุดรื้อ แล้วเรียกผู้เชี่ยวชาญใช้วิธี non-repellent/เหยื่อ แทนการฉีดไล่เฉพาะจุดที่มักทำให้รัง “แตกกระจาย” และยืดเยื้อ
สรุปสั้น: คุมความชื้น + ปิดทางขึ้น + แนวกั้นไม่ไล่ + เหยื่อมอนิเตอร์ = สูตรกันปลวก Coptotermes ที่ได้ผลจริงและยั่งยืน.
