วงจรชีวิต: ชีวิตในรังไม้แห้ง

ปลวกมีการพัฒนาแบบ complete metamorphosis หรือการเปลี่ยนแปลงสมบูรณ์
ระยะไข่: ตัวเมียวางไข่ชุดแรก 15–30 ฟอง แต่สามารถเพิ่มได้ถึงครั้งละ 1,000 ฟอง ใช้เวลาฟัก 2–4 สัปดาห์ ไข่มีสีขาว ขนาดเล็กและกลม
ตัวอ่อน: สีขาว ลักษณะคล้ายตัวเต็มวัย แต่ยังไม่มีปีก โตขึ้นทีละน้อย ลอกคราบหลายครั้ง
ตัวเต็มวัย: อายุขัยประมาณ 4 ปี สำหรับราชินีอาจยาวนานถึง 20 ปีหรือมากกว่านั้น

เมนูโปรดและความเสียหาย

ปลวกไม้แห้งกินเนื้อไม้เป็นหลัก เช่น ไม้เฟอร์นิเจอร์ ไม้บ้าน และโครงสร้างไม้ต่าง ๆ สิ่งที่ทำให้หลายคนช็อก คือ มองจากภายนอกจะไม่เห็นความเสียหาย แต่เมื่อผ่าออกมา จะพบรูพรุนขนาดใหญ่เต็มไปด้วยมูลปลวก

แหล่งอาศัย: รังเล็ก แต่สร้างปัญหาใหญ่

ปลวกกลิปโตเทอร์เมสสร้างรังขนาดเล็กตามกิ่งไม้ตาย ไม้แห้ง หรือไม้ที่ใช้งานมานาน โดยไม่ต้องอาศัยความชื้นสูง จึงเป็น "ภัยเงียบ" สำหรับบ้านและโกดังไม้

พฤติกรรมสุดพิเศษ

สัตว์สังคม: แบ่งเป็นวรรณะต่าง ๆ

• วรรณะงาน (worker): หาอาหาร ดูแลไข่ ซ่อมแซมรัง
• วรรณะทหาร (soldier): หัวใหญ่ ขากรรไกรยักษ์ ใช้ป้องกันรัง ต้องอาศัยปลวกงานป้อนอาหาร
• วรรณะสืบพันธุ์ (ราชาและราชินี): ทำหน้าที่วางไข่และผสมพันธุ์ตลอดชีวิต บางสปีชีส์ ราชินีมีท้องขยายใหญ่พิเศษเพื่อเพิ่มกำลังการวางไข่

การกระจาย: อยู่ทุกที่ในเขตร้อน

พบได้ในระบบนิเวศเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน เช่น เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศไทย กัดกินเงียบ ๆ ตลอดทั้งปี

สรุป

ปลวกไม้แห้ง Glyptotermes อาจไม่สร้างทางดินให้เห็นเหมือนปลวกทั่วไป แต่จะค่อย ๆ ทำลายโครงสร้างไม้ภายในบ้าน เฟอร์นิเจอร์ หรือโกดังเก็บไม้แบบไม่รู้ตัว การตรวจสอบไม้เก่าและควบคุมปลวกจึงสำคัญอย่างยิ่ง

FAQ : 3 คำถามยอดฮิต ของ ปลวกไม้แห้ง Glyptotermes ที่คนมักค้นหา

คำถามที่ 1 แยกยังไงว่าเป็น “ปลวกไม้แห้ง” ไม่ใช่ปลวกใต้ดิน? (อาการ–หลักฐานหน้างาน)

• ไม่มีทางดิน จากพื้นสู่ผนัง/เสา (ปลวกใต้ดินมักมี)
• มี รูขับถ่าย (kick-out holes) เล็กๆ บนผิวไม้ และมี มูลแห้งเป็นเม็ดทราย สีน้ำตาล/ครีมกองอยู่ใต้ชิ้นไม้
• เคาะแล้วกลวง/เสียงโปร่ง แต่อาจเห็นผิวภายนอกยังดูปกติ
• ฤดูสืบพันธุ์พบ แมลงปีกยาวบินเข้าหาแสง ในบ้าน (ปีกหลุดกองตามขอบหน้าต่าง/โคมไฟ)

เช็กด่วน: กวาดมูลเป็นเม็ดๆ ใส่ถุงแล้วติดเทปไว้ที่ตำแหน่ง พบกองใหม่ใน 1–2 วัน = มี “ต้นตอ” อยู่ในชิ้นไม้นั้น

คำถามที่ 2 วิธี “กำจัดปลวกไม้แห้ง” ให้ได้ผลยืนระยะ—ต้องทำแบบไหน?

ได้ผลจริง (เลือกตามสถานการณ์):

• ฉีด/อัดโฟมเฉพาะจุด (Localized treatment): เจาะรูเล็กเข้าทางโพรง → อัด โฟม/เจล non-repellent หรือ บอเรต (borate) ให้ซึมทั่วอุโมงค์ เหมาะกับจุดระบุตำแหน่งชัด
• รมแก๊สทั้งหลัง (Fumigation): เคสระบาดหลายจุด/หาโพรงไม่ครบ ใช้ผู้เชี่ยวชาญรม sulfuryl fluoride กำจัดทุกระยะในชิ้นไม้ (ของในบ้านต้องเตรียมตามคู่มือ)
• อบความร้อน/ไมโครเวฟเฉพาะห้อง/ชิ้นงาน: คุมอุณหภูมิแกนไม้ ~50–60°C ระยะเวลาที่เหมาะสม ทำโดยมืออาชีพ
• ตัด–เปลี่ยนชิ้นไม้เสียหายหนัก และทาด้วยบอเรตป้องกันซ้ำ

• สถานีเหยื่อรอบบ้าน เหมาะกับ ปลวกใต้ดิน เป็นหลัก; สำหรับปลวกไม้แห้ง (อยู่ในชิ้นไม้ ไม่ลงดิน) ประสิทธิภาพจำกัด
• สเปรย์ไล่ (repellent) อาจทำให้ แตกโพรง/ย้ายซ่อนลึกขึ้น → เลือก non-repellent และทำโดยผู้เชี่ยวชาญจะยืนระยะกว่า

คำถามที่ 3 ป้องกันยังไงไม่ให้กลับมา? ทำเองได้แค่ไหน—เมื่อไรควรเรียกมืออาชีพ

ทำเองได้ (เชิงป้องกัน):

• รักษา ความชื้นต่ำ–ระบายอากาศดี; ซ่อมรั่ว/หยด
• ผนึก/อุด รอยแตกของกรอบหน้าต่าง วงกบ บัวพื้น จุดรอยต่อไม้
• ทาบอเรต (borate) เคลือบไม้ ใหม่/ชิ้นที่เสี่ยงก่อนติดตั้ง
• ตั้ง ตารางตรวจ 3–6 เดือน: มูลเม็ดทราย, ปีกหลุด, เสียงกลวง

• พบ หลายกองมูล ในหลายห้อง หรือกองมูลกลับมาเร็วหลังทำความสะอาด
• ชิ้นไม้โครงสร้าง/เฟอร์นิเจอร์หลัก เสียงโปร่งเป็นวงกว้าง
• ต้องการ รมแก๊ส/อบความร้อน (งานระบบ–ความปลอดภัยสูง)

ทริคคุมงบ: เริ่มจาก สำรวจด้วยกล้องส่อง/เครื่องวัดความชื้น/เคาะฟังเสียง ระบุตำแหน่ง → “รักษาเฉพาะจุด” ก่อน ถ้ายังพบหลายจุดหรือกระจายเป็นวงกว้างค่อย ขยับไปสเกลทั้งหลัง.