มอดฟันเลื่อย (Saw-toothed Grain Beetle)

แมลงตัวจิ๋ว ฟันเลื่อยแหลมคม ผู้ลอบทำลายธัญพืชในเงามืด!

หากคุณทำงานในโรงงานอาหารหรือโกดังเก็บธัญพืช คงไม่มีใครอยากพบกับผู้บุกรุกตัวเล็กแต่อันตรายอย่าง มอดฟันเลื่อย (Saw-toothed grain beetle) หรือ Oryzaephilus surinamensis เพราะแมลงชนิดนี้ไม่เพียงสร้างความเสียหายต่อสินค้า แต่ยังลดคุณภาพจนบางครั้งต้องทิ้งทั้งกอง!

ทำความรู้จักมอดฟันเลื่อย

• ชื่อวิทยาศาสตร์: Oryzaephilus surinamensis
• วงศ์: Silvanidae
• อันดับ: Coleoptera

ตัวเต็มวัยมีลำตัวยาวเพียง 2.5–3.0 มม. สีน้ำตาลเข้ม รูปร่างแบนยาว คล่องตัวสูง จุดเด่นคือขอบอกทั้งสองข้างจะมี "ฟันเลื่อย" ข้างละ 6 ซี่ ทำให้มันดูแปลกตาและเป็นเอกลักษณ์ ปีกคู่หน้ามีร่องยาวเรียงอย่างเป็นระเบียบ ส่วนขามีสีน้ำตาลแดง ช่วยให้มันเคลื่อนที่ได้อย่างว่องไว

วงจรชีวิตผู้บุกรุกตัวจิ๋ว

• ระยะไข่: 3–5 วัน ตัวเมียวางไข่ได้มากถึง 45–285 ฟอง
• ตัวอ่อน: ใช้เวลา 14 วัน ลอกคราบ 2–5 ครั้ง
• ดักแด้: 6–10 วัน
• ตัวเต็มวัย: อายุยืนถึง 6–10 เดือน รวมวงจรชีวิตประมาณ 24–30 วัน

แหล่งอาหารจานโปรด

• ข้าวสาร
• ธัญพืชแปรรูป เช่น ข้าวมอลท์ มักกะโรนี เส้นหมี่
• ขนมปังกรอบ แป้ง เครื่องเทศ
• อาหารสัตว์ ยาสูบ เนื้อแห้ง ผลไม้แห้ง

ลักษณะการทำลายอันน่ากังวล

มอดฟันเลื่อยไม่สามารถเจาะทำลายเมล็ดพืชแข็งเองได้ แต่จะเข้าทำลายหลังจากที่เมล็ดพืชมีรอยแตกหรือถูกแมลงชนิดอื่นทำลายก่อน โดยตัวเมียวางไข่ตามรอยแตกหรือปะปนในอาหาร ตัวเต็มวัยชอบกัดกินส่วนที่จะงอกของเมล็ด (germ) และค่อย ๆ ทำให้สินค้ากลายเป็นเศษผง มีกลิ่นเหม็น สูญเสียคุณภาพและความปลอดภัยในการบริโภค

การแพร่กระจายและสภาพที่เหมาะสม

พบได้ทั่วโลก โดยเฉพาะในเขตอบอุ่นและเขตร้อน แม้บินไม่ได้ แต่มันสามารถเคลื่อนไหวบนอาหารได้อย่างรวดเร็ว สภาพแวดล้อมที่มันโปรดปรานคืออุณหภูมิ 30–35 °C และความชื้นสัมพัทธ์สูงถึง 70–90%

✅ วิธีการป้องกันและควบคุม

✅ ทำความสะอาดพื้นที่จัดเก็บสม่ำเสมอ
✅ ลดความชื้นในเมล็ดพืชก่อนเก็บ
✅ ควบคุมอุณหภูมิด้วยความร้อนหรือความเย็นจัด
✅ อบแก๊ส (Fumigate) วัตถุดิบและสินค้าค้างเก็บ
✅ ไม่เก็บสินค้านานเกินไป ลดความเสี่ยงการเพาะพันธุ์
✅ ใช้สถานีฟีโรโมน (Pheromone Trap) เพื่อตรวจสอบและควบคุมการระบาด

สรุป

แม้ตัวจะเล็ก แต่ มอดฟันเลื่อย สามารถสร้างความเสียหายมหาศาลให้กับผลิตภัณฑ์แปรรูปได้ การป้องกันที่ดีและการควบคุมอย่างต่อเนื่องคือหัวใจสำคัญ เพราะถ้าปล่อยไว้นานเกินไป อาจต้องทิ้งสินค้าทั้งโกดัง!

รู้ก่อน ป้องกันก่อน ปลอดภัยก่อน!
ใครที่ทำงานในสายอาหารหรือธัญพืช ต้องไม่พลาดที่จะรู้จักเจ้าแมลงตัวนี้ให้ดี