มอดธัญพืชต่างประเทศ (Foreign Grain Beetle): ตัวเตือนภัยโกดัง | วิธีป้องกันและควบคุม
มอดธัญพืชต่างประเทศ (Foreign Grain Beetle)
แมลงจิ๋วผู้เฝ้าบอกสัญญาณ “โกดังมีเชื้อรา” ที่คุณอาจไม่เคยรู้!
เมื่อพูดถึงแมลงศัตรูธัญพืช หลายคนอาจนึกถึงมอดที่กัดกินข้าวสารหรือถั่วโดยตรง แต่มีแมลงอีกชนิดหนึ่งที่ไม่ได้ทำลายเมล็ดโดยตรง แต่กลับเป็น "ตัวเตือนภัย" ที่สำคัญสุด ๆ นั่นคือ มอดธัญพืชต่างประเทศ หรือ Foreign Grain Beetle (Ahasverus advena)
รู้จักมอดธัญพืชต่างประเทศ
- ชื่อวิทยาศาสตร์: Ahasverus advena
- วงศ์: Silvanidae
- อันดับ: Coleoptera
มอดตัวนี้มีขนาดเล็กมาก เพียง 2 มม. สีออกน้ำตาลอ่อน รูปร่างรี และจุดเด่นคือ ส่วนอก (thorax) มีเขาเล็ก ๆ อยู่ใกล้กับดวงตาทั้งสองข้าง ปีกคู่หน้าเรียบ มีร่องตื้น และคลุมท้องมิด ทำให้มันดูเรียบร้อยและยากจะสังเกตเมื่ออยู่ตามพื้นหรือมุมโกดัง
วงจรชีวิต
มอดธัญพืชต่างประเทศเจริญเติบโตแบบ Complete metamorphosis ครบทุกระยะ:
- ระยะไข่ (4–5 วัน): ฟักตัวได้เร็ว
- ตัวอ่อน (11–19 วัน): อาศัยอยู่ตามซอกหรือกองธัญพืช
- ดักแด้ (3–5 วัน): ฟักตัวในที่ชื้น
- ตัวเต็มวัย: เพศผู้มีอายุ 159–275 วัน, เพศเมีย 208–300 วัน ถือว่ายาวนานมากเมื่อเทียบกับแมลงขนาดเล็กอื่น ๆ
แหล่งอาหารและพฤติกรรม
แม้ชื่อจะฟังดูน่ากลัว แต่มอดชนิดนี้ ไม่ได้กัดกินธัญพืชโดยตรง แต่จะปรากฏขึ้นเมื่อมี เชื้อราขึ้นในกองธัญพืช เช่น ข้าว พืชเมล็ด พืชน้ำมัน ผลไม้แห้ง และเครื่องเทศ
การปรากฏตัวของมันเป็น "สัญญาณเตือนภัย" ว่ามีปัญหาความชื้นสะสม การเก็บรักษาที่ไม่เหมาะสม หรือการถ่ายเทอากาศไม่ดีในโกดัง ซึ่งอาจนำไปสู่การเสื่อมคุณภาพอย่างรวดเร็ว
ปัญหาและการกระจาย
มอดชนิดนี้พบได้ในเขตร้อนและเขตอบอุ่น เช่น ไทย อินเดีย และอีกหลายประเทศ มักเจริญเติบโตได้ดีที่อุณหภูมิ 20–35 °C ทำให้พบได้ตลอดทั้งปี
แม้จะไม่ทำลายเมล็ดโดยตรง แต่หากปล่อยให้โกดังมีเชื้อราและความชื้นสะสม จะทำให้สินค้าเสื่อมคุณภาพ สูญเสียมูลค่า และกลายเป็นแหล่งเพาะแมลงชนิดอื่นได้
✅ วิธีป้องกันและควบคุม
รักษาความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ
เก็บกวาดเศษธัญพืช เศษผง และป้องกันการสะสมของความชื้นตามมุมอับ
ควบคุมอุณหภูมิและความชื้น
ใช้ความร้อนหรือความเย็นจัดเพื่อหยุดวงจรชีวิตของแมลงและเชื้อรา
อบแก๊ส Fumigation
ก่อนนำเข้าคลังเก็บ หรือก่อนส่งออก เพื่อกำจัดไข่และตัวอ่อนที่ซ่อนอยู่
ลดระยะเวลาการเก็บ
หลีกเลี่ยงการเก็บไว้นานเกินไป ป้องกันการเกิดความชื้นสะสม
ติดตั้งสถานีฟีโรโมน (Pheromone Trap)
ตรวจสอบและดักจับแมลงเพื่อควบคุมประชากร
สรุป
แม้ มอดธัญพืชต่างประเทศ จะไม่ได้กัดกินธัญพืชโดยตรง แต่การพบมันในโกดังเป็น "สัญญาณเตือน" ว่ากำลังมีปัญหาเรื่องความชื้นหรือเชื้อรา การป้องกันและควบคุมตั้งแต่ต้นจึงเป็นหัวใจสำคัญในการรักษาคุณภาพและมูลค่าของผลผลิต
อย่าปล่อยให้ศัตรูตัวเล็กกลายเป็นปัญหาใหญ่ รู้ทันและจัดการตั้งแต่วันนี้!-2.jpg)
FAQ : 3 คำถามยอดฮิต ของ มอดธัญพืชต่างประเทศ (Foreign Grain Beetle, Ahasverus advena)
คำถามที่ 1 แมลงสีน้ำตาลจิ๋วบินออกจากซอกโกดัง/ตู้กับข้าวคือมอดอะไร? ต่างจาก “มอดฟันเลื่อย” ยังไง
- ถ้า “ตัวเล็ก ~2 มม., สีน้ำตาลอ่อน, ปีกหน้าเรียบคลุมท้องมิด, ขอบอกมีปุ่ม/เขาเล็ก ๆ ใกล้ตา” และชอบโผล่บริเวณที่ชื้น/เริ่มขึ้นรา — นั่นคือ มอดธัญพืชต่างประเทศ ซึ่ง ไม่กัดกินเมล็ดโดยตรง แต่ชี้ว่ามีเชื้อราหรือความชื้นสะสม
- “มอดฟันเลื่อย” (Oryzaephilus spp.) จะมี ฟันเลื่อยที่สันอกข้างละ ~6 ซี่ ตัวแบนยาวกว่า และเป็น ตัวทำลายสินค้าโดยตรง
เจอตัว A. advena = สัญญาณว่าความชื้น/เชื้อราต้องแก้ด่วน มากกว่าจะรีบฉีดยาฆ่าแมลง
คำถามที่ 2 ทำไมโกดัง/บ้าน “ใหม่เอี่ยม” ก็เจอมอดชนิดนี้—มันมาจากไหน?
1) ความชื้นจาก คอนกรีต/ปูนฉาบ/ไม้ใหม่ ทำให้เกิด เชื้อราไมโครสโคปิก ดึงดูดมอดชนิดนี้2) อาจ “ติดมากับบรรจุภัณฑ์” ของแห้งที่ชื้นเล็กน้อย หรือกับพาเลท/ลังกระดาษ
3) วิธีแก้ที่เวิร์กกว่าใช้ยา:
- ลด RH ในอาคาร 45–55% เปิดพัดลม/ดูดความชื้น
- เมล็ดเก็บควรมี ความชื้นเมล็ด ≤ 12–13% (ข้าว/ธัญพืชส่วนใหญ่)
- อุดรอยรั่ว/หยุดน้ำซึม, เพิ่มการถ่ายเทอากาศ, เก็บของบนพาเลทยกพื้น
- คัดทิ้ง/แยก ของที่เริ่มขึ้นรา ทันที
คำถามที่ 3 อยากกำจัดแบบไม่ใช้สารเคมีทำอย่างไร และเมื่อไหร่จึงควร “อบแก๊ส/ใช้สาร”?
ขั้นไม่ใช้สาร (แนะนำเป็นอันดับแรก):
- หาแหล่งเชื้อราแล้วกำจัดต้นตอ: คัดทิ้งกองที่ชื้น/บูด, ทำความสะอาดฝุ่นผง–เศษแตกหัก
- ทำให้แห้ง: อบลมร้อน/ตากแดดให้เมล็ดถึงค่าความชื้นเป้าหมาย; สำหรับของชิ้นเล็กแช่แข็ง -18 °C ≥ 72 ชม. ช่วยหยุดวงจรแมลง–รา
- สุขลักษณะโกดัง: กวาด–ดูดฝุ่นซอกมุม, ใช้ภาชนะปิดสนิท/ถุงเฮอร์เมติก, ระบบ FIFO ลดเวลาพักของสินค้า
- มอนิเตอร์: ตั้ง กับดักฟีโรโมน เพื่อตรวจจับแนวโน้มประชากร
เมื่อไรใช้สาร/อบแก๊ส:
- พบการระบาด วงกว้างหลายจุด หรือมีสินค้า “ต้องส่งออก/เก็บยาว” → ใช้ fumigation กับล็อตนั้น (พร้อมปรับความชื้นและสุขลักษณะควบคู่)
- จำไว้ว่า ยาฆ่าแมลงอย่างเดียวไม่แก้ปัญหา ถ้าไม่ลดความชื้น/เชื้อรา ประชากรจะกลับมาเร็ว
สูตรสำเร็จ: แก้ความชื้น → กำจัดเชื้อรา → ปรับสโตเรจให้แห้ง/ปิดมิด → เฝ้าระวังด้วยกับดัก แล้วค่อยใช้สารเป็น “ทางเลือกเสริม” เท่านั้น.
