ด้วงพรม (Carpet Beetle)

ศัตรูตัวจิ๋วในบ้านที่กัดกินพรม ผ้า และผลิตภัณฑ์จากสัตว์เงียบ ๆ

คุณเคยสงสัยไหมว่า ทำไมเสื้อผ้าที่เก็บไว้ในตู้ พรมราคาแพง หรือแม้แต่ปลาหมึกแห้งในครัว กลับมีรูเล็ก ๆ หรือเส้นใยขาดหลุดลุ่ยโดยไม่มีร่องรอยของหนูหรือมด? คำตอบอาจอยู่ที่แมลงตัวจิ๋วที่ชื่อว่า "ด้วงพรม" หรือ Carpet Beetle นั่นเอง แม้จะมีขนาดเพียง 3 มม. แต่มันสามารถสร้างความเสียหายได้มหาศาลในบ้าน พิพิธภัณฑ์ ร้านค้า ไปจนถึงโรงงานอาหารแห้ง!

รู้จักด้วงพรม (Attagenus fasciatus)

• ชื่อสามัญ: Carpet beetle
• ชื่อวิทยาศาสตร์:Attagenus fasciatus
• วงศ์: Dermestidae
• อันดับ: Coleoptera

ลักษณะเด่น:

• ขนาดเล็ก: ประมาณ 3 มม.
• ลำตัวสีน้ำตาลเข้ม มีลายเหลืองอ่อนที่ปีก
• ปีกคู่หน้าคลุมถึงท้อง ปลายปีกมีลักษณะเป็นหนาม
• หนวดและขามีสีเหลือง ขนปกคลุมทั่วลำตัว
• ส่วนอกสีดำ ขอบอกมีสีขาว ด้านท้องมีขนขาวและดำแต้มสลับ

วงจรชีวิต: เติบโตเร็ว ขยายพันธุ์ไว

ด้วงพรมมีวงจรชีวิตแบบ Complete Metamorphosis หรือแปลงร่างสมบูรณ์ 4 ระยะ ใช้เวลาราว 30 วันต่อรอบ:

• ไข่ (4–5 วัน): ไข่สีขาวนวล วางใกล้แหล่งอาหาร
• ตัวอ่อน (20–40 วัน): ขนแน่น ตัวสีน้ำตาลเข้ม
• ดักแด้ (5–7 วัน): แปลงร่างในมุมอับ
• ตัวเต็มวัย: อายุเฉลี่ย 6 เดือน และสามารถวางไข่ซ้ำในพื้นที่เดิม

แหล่งอาหารของด้วงพรม

ตัวอ่อนชอบกัดกินสิ่งของที่มีโปรตีนจากสัตว์หรือเส้นใยธรรมชาติ เช่น:

• พรม, ผ้าขนสัตว์, เสื้อผ้า, ผ้าไหม
• ปลาแห้ง, ปลาเค็ม, กุ้งแห้ง, ปลาหมึกแห้ง, เบคอน, แฮม, กระดูกป่น
• เครื่องหนัง, หนังสัตว์, เขาสัตว์, ขนนก, รังนก

ลักษณะการทำลายและอันตรายที่ต้องรู้

• ตัวเมียวางไข่ในจุดที่ไม่ถูกรบกวน ใกล้หรือบนอาหารที่มันโปรดปราน
• ตัวอ่อนกัดกินช้า ๆ แต่ต่อเนื่อง — สร้าง “รู” หรือ “รอยขาด” ที่เสื้อผ้า พรม หรือหนังสัตว์
• เมื่อถูกรบกวน ตัวอ่อนจะม้วนตัว และขนของมันอาจทำให้บางคน แพ้หรือคัน
• ตัวเต็มวัยชอบแสงและอาจบินออกนอกอาคารเพื่อผสมพันธุ์ แล้วกลับเข้ามาวางไข่ในบ้านอีกครั้ง
• พบระบาดทั่วไปใน บ้านเรือน, พิพิธภัณฑ์, ร้านค้าของแห้ง, โรงงานแปรรูปปลาและเนื้อ

การแพร่กระจาย

• พบได้ทั่วโลก โดยเฉพาะใน เขตอบอุ่น และในพื้นที่เก็บสินค้าที่ อุณหภูมิคงที่และอับชื้น

วิธีป้องกันและควบคุมด้วงพรม

✅ ทำความสะอาดสม่ำเสมอ

• ดูดฝุ่น พรม ผ้าม่าน และเฟอร์นิเจอร์ผ้าบ่อย ๆ
• ตรวจสอบรอยแตกในตู้เก็บของ หรือซอกมุมที่ไม่ค่อยได้ใช้งาน

✅ แยกและทำลายแมลงที่มองเห็นได้

• ด้วงพรมเป็นแมลงขนาดใหญ่พอที่จะมองเห็นด้วยตาเปล่า
• หากพบให้จับแยกและกำจัดทันที เพื่อไม่ให้วางไข่เพิ่ม

✅ ใช้ภาชนะปิดสนิท

• เก็บของแห้ง เช่น ปลาหมึก กุ้งแห้ง หรือเครื่องหนัง ไว้ในภาชนะมิดชิด ป้องกันการรุกล้ำ

✅ รมด้วยโอโซน (Ozone fumigation)

• โอโซนความเข้มข้น 60 ppm นาน 32 ชั่วโมง สามารถฆ่าด้วงพรมได้ 100%
• แม้จะมีผลต่อสีและกลิ่นเล็กน้อย แต่ได้ผลในการควบคุมแมลงอย่างชัดเจน

สรุป

ด้วงพรม อาจดูเล็กและไม่สะดุดตา แต่หากปล่อยไว้โดยไม่ควบคุม อาจสร้างความเสียหายต่อเสื้อผ้า ของแห้ง และผลิตภัณฑ์จากสัตว์อย่างรุนแรง การป้องกันตั้งแต่ต้นทาง เช่น การดูแลความสะอาด และการเก็บรักษาในภาชนะปิดสนิท คือหัวใจของการควบคุมแมลงชนิดนี้ให้หมดไปจากบ้านหรือโรงงานของคุณ