ด้วงผลไม้แห้ง (Dried Fruit Beetle)

แมลงตัวจิ๋วในโรงงานผลไม้แห้ง ที่ทำลายเงียบจนเสียหายทั้งล็อต!

ในอุตสาหกรรมผลไม้แห้งหรือโกดังแปรรูปพืชตระกูลเมล็ด "ด้วงผลไม้แห้ง" หรือ Dried Fruit Beetle (Carpophilus hemipterus) คือศัตรูตัวฉกาจที่อาจมองข้ามได้ง่ายเพราะขนาดเล็ก แต่สร้างความเสียหายอย่างเงียบงันและรุนแรง โดยเฉพาะในผลิตภัณฑ์ที่มีความชื้นสูง หรือเริ่มสุกงอม

รู้จักด้วงผลไม้แห้ง (Carpophilus hemipterus)

• ชื่อสามัญ: Dried fruit beetle
• ชื่อวิทยาศาสตร์:Carpophilus hemipterus (L.)
• วงศ์: Nitidulidae
• อันดับ: Coleoptera

ลักษณะเด่น:

• ขนาดตัวเต็มวัย 2.0 – 3.0 มม.
• ลำตัวสีน้ำตาลอมดำ
• ปีกหน้าไม่คลุมถึงปลายท้อง เห็นปล้องท้อง 2–3 ปล้องสุดท้าย
• ปีกมีจุดสีเหลืองจาง ๆ ที่ขอบ และปลายเป็นแถบสีเหลือง
• หนวดแบบกลุ่มตุ้ม (capitate), ขาและหนวดมีสีเหลือง

วงจรชีวิตสั้น แต่สร้างปัญหาใหญ่

ด้วงผลไม้แห้งมีการเจริญเติบโตแบบ แปลงร่างสมบูรณ์ (Complete Metamorphosis) โดยใช้เวลาเพียง ประมาณ 45 วัน ต่อรอบชีวิต

• ไข่ (2–3 วัน): ตัวเมียวางไข่ได้มากถึง 1,000 ฟอง
• ตัวอ่อน (13–20 วัน): สีขาวเหลือง ลำตัวโค้งงอ
• ดักแด้ (3–7 วัน): แปลงร่างในจุดที่มีอาหาร
• ตัวเต็มวัย: มีอายุยืนถึง 1 ปี และสามารถขยายพันธุ์ได้ต่อเนื่อง

ถิ่นอาศัยและแหล่งอาหาร

• ผลไม้แห้งทุกชนิด
• เมล็ดปาล์ม, มะพร้าวแห้ง, โกโก้, ข้าว
• ถั่วลิสง, ข้าวโพด, มะม่วงหิมพานต์

โดยเฉพาะผลไม้ที่ “สุกงอม” หรือ “มีความชื้นสูง” คือเป้าหมายอันดับต้นๆ

ลักษณะการทำลาย

• ด้วงผลไม้แห้งจะ กัดเจาะผลผลิตให้เกิดรูหรือรอย
• ตัวอ่อนจะกัดกินภายในเนื้อผลไม้หรือเมล็ดพืช
• ความเสียหายไม่ได้เกิดจากแมลงเท่านั้น — มักพบเชื้อราและเชื้อแบคทีเรียตามมาด้วย
• เมล็ดแห้งที่มีความชื้นต่ำมัก รอดพ้นจากการเข้าทำลาย
• ทั้งระยะตัวอ่อนและตัวเต็มวัยร่วมกันทำลายผลผลิต — โดยเฉพาะระยะหนอนที่รุนแรงที่สุด

การแพร่กระจาย

• พบได้ทั่วไปทั่วโลก โดยเฉพาะใน พื้นที่อบอุ่นถึงร้อนชื้น
• ระบาดง่ายในพื้นที่เก็บที่ไม่มีการควบคุมความชื้นหรือไม่สะอาด

แนวทางการป้องกันและควบคุมด้วงผลไม้แห้ง

✅ 1. ควบคุมความสะอาดในพื้นที่จัดเก็บ

• ทำความสะอาดพื้นและซอกมุม เช่น ใต้แท่นวางสินค้า หรือมุมเสา
• ไม่ให้เศษผลผลิตตกค้างหรือมีแหล่งอาหารสะสมแมลง

✅ 2. ควบคุมอุณหภูมิ

• ใช้ความร้อนหรือความเย็นจัด (hot/cold treatment)
• ช่วยชะลอหรือหยุดการเจริญเติบโตของไข่ หนอน และดักแด้

✅ 3. การอบแก๊ส (Fumigation)

• อบก๊าซในวัตถุดิบก่อนเข้าโกดัง
• ใช้ในสินค้ารอ Reject เพื่อควบคุมการแพร่กระจายแมลงในโรงเก็บ

✅ 4. ใช้กับดักฟีโรโมน (Pheromone Traps)

• สำหรับ ดักจับตัวเต็มวัย
• ใช้เป็นเครื่องมือ monitor การระบาดในโรงงานและคลังสินค้า

บทสรุป

แม้จะมีขนาดเล็กเพียงไม่กี่มิลลิเมตร แต่ ด้วงผลไม้แห้ง คือหนึ่งในภัยเงียบที่สร้างความเสียหายใหญ่หลวงในอุตสาหกรรมผลไม้แห้ง เมล็ดพืช และอาหารแปรรูป ความเสียหายจากการเจาะกินเพียงไม่กี่จุด อาจหมายถึงการต้องทิ้งผลผลิตทั้งล็อต การควบคุมแมลงชนิดนี้จึงเป็นสิ่งที่ทุกโรงงานและโกดังต้องให้ความสำคัญตั้งแต่ต้นทาง