ด้วงขาแดง (Red-legged Ham Beetle) | ศัตรูผลิตผลแห้งที่ต้องรู้จัก พร้อมวิธีป้องกันแบบครบวงจร
Tags: ด้วงขาแดง, red-legged ham beetle, necrobia rufipes, แมลงศัตรูเนื้อแห้ง, แมลงในอาหารแห้ง, การป้องกันด้วงขาแดง, ฟีโรโมนแมลง, การอบแก๊ส fumigation, ศัตรูพืชหลังเก็บเกี่ยว, แมลงในโกดังสินค้า, การควบคุมแมลงโรงเก็บ
ด้วงขาแดง (Red-legged Ham Beetle)
แมลงศัตรูสำคัญของเนื้อแห้ง พืชแห้ง และผลิตผลเกษตร
ด้วงขาแดง (Necrobia rufipes) หรือที่รู้จักกันในชื่อ Red-legged Ham Beetle เป็นแมลงปีกแข็งที่สร้างความเสียหายให้กับผลิตผลเกษตรประเภทแห้ง โดยเฉพาะในโรงเก็บสินค้าหลังการเก็บเกี่ยว เช่น เนื้อมะพร้าวแห้ง กุ้งแห้ง ผลไม้แห้ง เมล็ดถั่ว ปลาแห้ง และพืชแห้งหลากชนิด แม้จะมีขนาดเล็กเพียง 4–5 มิลลิเมตร แต่การระบาดของแมลงชนิดนี้สามารถทำลายคุณภาพของผลิตผลได้อย่างรวดเร็วและรุนแรง
ข้อมูลพื้นฐาน
- ชื่อสามัญ: Red-legged Ham Beetle
- ชื่อวิทยาศาสตร์:Necrobia rufipes (De Geer)
- วงศ์: Cleridae
- อันดับ: Coleoptera
ลักษณะทางสัณฐานวิทยา
ลำตัว: ยาว 4–5 มม. รูปร่างรีสีลำตัว: น้ำเงินอมเขียวเงาเป็นมัน
หนวด: แบบลูกตุ้ม (capitate)
ขา: สีแดงสด สังเกตเห็นได้ชัดเจน
ปีก:
- ปีกคู่หน้าแข็ง (elytra)
- ปีกคู่หลังบางใสแบบเยื่อ (membrane)
พฤติกรรม:เคลื่อนที่เร็ว บินเก่ง เจาะเข้าในผลผลิตแห้งได้อย่างคล่องแคล่ว
วงจรชีวิตของด้วงขาแดง
พัฒนาแบบสมบูรณ์ (Complete Metamorphosis) ได้แก่ 4 ระยะ:
ระยะไข่ (Egg):
- วางไข่ 400–1,000 ฟองต่อตัวเมีย
- ไข่วางเป็นกลุ่มตามรอยแตกของผลิตผล
- ใช้เวลา 4–5 วัน
ตัวอ่อน (Larva):
- หนอนสีเทาอมม่วง
- ใช้เวลา 20–40 วันในการเจริญเติบโต
- ใช้เวลา 5–7 วัน
- อายุเฉลี่ย 6 เดือน
- วงจรชีวิตรวม 30–60 วัน
แหล่งอาหารและลักษณะการทำลาย
อาหารโปรดของด้วงขาแดง ได้แก่:
- เนื้อมะพร้าวแห้ง
- ผลไม้แห้ง
- เมล็ดถั่วต่าง ๆ
- ปลาแห้ง กุ้งแห้ง ปลาหมึกแห้ง
- หนังสัตว์ กระดูกป่น
- แฮม เบคอน เนยแข็ง
- พืชแห้งแปรรูปอื่น ๆ
ลักษณะการทำลาย:
- ตัวอ่อนจะ ชอนไชเข้าไปในผลิตผล ทำให้เกิดรูพรุน
- ตัวเต็มวัยกัดกินจากภายนอก
- ส่งผลให้คุณภาพของผลิตผลลดลงอย่างมาก
- เหมาะสมกับการระบาดในโรงเก็บหรือพื้นที่เก็บที่มีอุณหภูมิอบอุ่น
การแพร่กระจาย
- พบในหลายภูมิภาคทั่วโลก
- ระบาดได้ตลอดทั้งปีในเขตร้อนและเขตอบอุ่น
- พบมากในโรงเก็บสินค้าที่เก็บวัตถุดิบไว้นาน หรือมีสภาพอับชื้น
แนวทางการป้องกันและกำจัด
✅ วิธีการทางกายภาพและเขตกรรม:
- ควบคุมอุณหภูมิ: ใช้ความร้อนหรือความเย็นจัดเพื่อหยุดวงจรชีวิต
- ลดความชื้น: ตรวจสอบระดับความชื้นในพืชแห้งให้อยู่ในเกณฑ์ปลอดภัย
- กำจัดจุดระบาด: แยกและทำลายผลิตผลที่พบการระบาด
- จำกัดระยะเวลาเก็บ: อย่าเก็บวัตถุดิบนานเกินไป
✅ วิธีการทางเคมีและชีววิธี:
อบแก๊ส (Fumigation):- ใช้กับวัตถุดิบก่อนเก็บ
- ใช้กับสินค้ารอ Reject เพื่อป้องกันการแพร่กระจาย
- ดักจับตัวเต็มวัย
- ใช้เป็นตัวตรวจวัดการระบาดในโรงเก็บ
สรุป
ด้วงขาแดง (Necrobia rufipes) อาจเป็นแมลงขนาดเล็ก แต่สร้างความเสียหายอย่างมีนัยสำคัญต่อผลิตผลแห้ง เช่น มะพร้าว ปลาแห้ง และพืชตากแห้งอื่น ๆ การควบคุมที่ดีต้องเน้น การจัดการก่อนเก็บ–ขณะเก็บ–หลังเก็บ ด้วยวิธีผสมผสานระหว่างเขตกรรม ฟีโรโมน และการจัดเก็บที่เหมาะสม เพื่อรักษาคุณภาพผลิตผลให้ปลอดภัยตลอดห่วงโซ่อุปทาน
