ข้อมูลพื้นฐาน

• ชื่อสามัญ: Red-legged Ham Beetle
• ชื่อวิทยาศาสตร์:Necrobia rufipes (De Geer)
• วงศ์: Cleridae
• อันดับ: Coleoptera

ลักษณะทางสัณฐานวิทยา

• ปีกคู่หน้าแข็ง (elytra)
• ปีกคู่หลังบางใสแบบเยื่อ (membrane)

วงจรชีวิตของด้วงขาแดง

พัฒนาแบบสมบูรณ์ (Complete Metamorphosis) ได้แก่ 4 ระยะ:

• วางไข่ 400–1,000 ฟองต่อตัวเมีย
• ไข่วางเป็นกลุ่มตามรอยแตกของผลิตผล
• ใช้เวลา 4–5 วัน

• หนอนสีเทาอมม่วง
• ใช้เวลา 20–40 วันในการเจริญเติบโต

• ใช้เวลา 5–7 วัน

• อายุเฉลี่ย 6 เดือน
• วงจรชีวิตรวม 30–60 วัน

แหล่งอาหารและลักษณะการทำลาย

อาหารโปรดของด้วงขาแดง ได้แก่:

• เนื้อมะพร้าวแห้ง
• ผลไม้แห้ง
• เมล็ดถั่วต่าง ๆ
• ปลาแห้ง กุ้งแห้ง ปลาหมึกแห้ง
• หนังสัตว์ กระดูกป่น
• แฮม เบคอน เนยแข็ง
• พืชแห้งแปรรูปอื่น ๆ

ลักษณะการทำลาย:

• ตัวอ่อนจะ ชอนไชเข้าไปในผลิตผล ทำให้เกิดรูพรุน
• ตัวเต็มวัยกัดกินจากภายนอก
• ส่งผลให้คุณภาพของผลิตผลลดลงอย่างมาก
• เหมาะสมกับการระบาดในโรงเก็บหรือพื้นที่เก็บที่มีอุณหภูมิอบอุ่น

การแพร่กระจาย

• พบในหลายภูมิภาคทั่วโลก
• ระบาดได้ตลอดทั้งปีในเขตร้อนและเขตอบอุ่น
• พบมากในโรงเก็บสินค้าที่เก็บวัตถุดิบไว้นาน หรือมีสภาพอับชื้น

แนวทางการป้องกันและกำจัด

✅ วิธีการทางกายภาพและเขตกรรม:

• ควบคุมอุณหภูมิ: ใช้ความร้อนหรือความเย็นจัดเพื่อหยุดวงจรชีวิต
• ลดความชื้น: ตรวจสอบระดับความชื้นในพืชแห้งให้อยู่ในเกณฑ์ปลอดภัย
• กำจัดจุดระบาด: แยกและทำลายผลิตผลที่พบการระบาด
• จำกัดระยะเวลาเก็บ: อย่าเก็บวัตถุดิบนานเกินไป

✅ วิธีการทางเคมีและชีววิธี:

• ใช้กับวัตถุดิบก่อนเก็บ
• ใช้กับสินค้ารอ Reject เพื่อป้องกันการแพร่กระจาย

• ดักจับตัวเต็มวัย
• ใช้เป็นตัวตรวจวัดการระบาดในโรงเก็บ

สรุป

ด้วงขาแดง (Necrobia rufipes) อาจเป็นแมลงขนาดเล็ก แต่สร้างความเสียหายอย่างมีนัยสำคัญต่อผลิตผลแห้ง เช่น มะพร้าว ปลาแห้ง และพืชตากแห้งอื่น ๆ การควบคุมที่ดีต้องเน้น การจัดการก่อนเก็บ–ขณะเก็บ–หลังเก็บ ด้วยวิธีผสมผสานระหว่างเขตกรรม ฟีโรโมน และการจัดเก็บที่เหมาะสม เพื่อรักษาคุณภาพผลิตผลให้ปลอดภัยตลอดห่วงโซ่อุปทาน

FAQ : 3 คำถามยอดฮิต ของ ด้วงขาแดง (Necrobia rufipes) ที่คนมักค้นหา

คำถามที่ 1 แยก “ด้วงขาแดง” ออกจากมอด/ด้วงโกดังชนิดอื่นยังไง?

• สีตัว: น้ำเงิน–เขียวเมทัลลิกเงา ขา–ปล้องเท้าแดงสด (จุดสังเกตสำคัญ)
• ทรงตัว: เรียว แข็งแรง วิ่งเร็ว บินเก่ง; มอดสมุนไพร/ยาสูบจะน้ำตาลแดงทั้งตัว บินฟุ้งช้า ๆ
• หนวด: ปลายหนวดเป็น ลูกตุ้ม (capitate) ชัดเจน; dermestid (ด้วงพรม) ตัวอ่อนมีขนฟู ไม่ใช่หนอนเรียบแบบด้วงขาแดง
• ร่องรอยสินค้า: เกิด รูพรุน+เศษผง บนเนื้อแห้ง/ปลาหมึก/มะพร้าวแห้ง ฯลฯ และมักพบตัววิ่งบนพื้นผิวสินค้า–ผนังโกดัง

คำถามที่ 2 เก็บ “เนื้อ/พืชแห้ง” ยังไงให้ไม่ติดด้วงขาแดง (แนว IPM ที่ได้ผลจริง)?

• ความชื้นต่ำ–อุณหภูมิคุมได้: ทำให้สินค้าแห้งตามสเปก (ตั้งเป้า water activity ≤ 0.65 สำหรับของแห้งส่วนใหญ่) และเก็บในห้องเย็น/ห้องควบคุมอุณหภูมิเมื่อทำได้
• บรรจุภัณฑ์ปิดสนิท: ถุง/ลัง ซีลแน่น กันแมลงมุดรอยต่อ; พาเลตยกพื้น เว้นช่องผนัง ≥ 50 ซม.
• สุขาภิบาลโกดัง: กวาด–ดูดฝุ่นเศษวัตถุดิบ มุมอับ ใต้เครื่องจักร ทุกวัน; ห้ามกองสินค้าติดพื้น–ผนัง
• FIFO + คุมเวลาเก็บ: หมุนสต็อกไม่ให้นานเกิน, ตรวจวันผลิต–วันหมดอายุ
• ด่านกันเข้า: ตรวจวัตถุดิบขาเข้า/ภาชนะรีไซเคิล, อุดรู–รอยแตก, ม่านลม/มุ้งลวด
• มอนิเตอร์: ตั้ง กับดักตรวจจับ (ฟีโรโมน/เหยื่ออาหาร) เป็นตารางจุด ตรวจและบันทึก สัปดาห์ละ 1 ครั้ง

คำถามที่ 3 ระบาดแล้ว “ยุติให้เร็ว” ทำอย่างไรเป็นขั้นตอน? (แผน 7 ขั้น)

1. กักกันพื้นที่/ล็อต ที่พบตัวหรือร่องรอยทันที (Quarantine)
2. คัดแยก–ทำลาย/รีเจ็กต์ สินค้าที่เสียหายหนัก; ของปริมาณน้อยใช้ ความเย็น ≤ −18 °C 3–7 วัน หรือ ความร้อน 55–60 °C ≥ 30–60 นาที (สำหรับของที่ทนความร้อนได้)
3. ดูดฝุ่น–ขูดร่อง พื้น/ผนัง/รอยแตก, ทำความสะอาดเครื่องจักร–พาเลต
4. อบแก๊ส (fumigation) โดยผู้รับอนุญาต สำหรับห้อง/ไซโล/ตู้คอนเทนเนอร์ที่ปนเปื้อนหลายจุด
5. พ่นเคมีเฉพาะจุด (non-food contact) ตามฉลาก: รอยแตกซอกมุม โครงสร้าง–ฐานผนัง (ห้ามสัมผัสอาหารโดยตรง)
6. รีเซ็ตมอนิเตอร์: วางกับดักเพิ่มความถี่ตรวจทุก 3–7 วันจนจำนวนลดลงสู่เกณฑ์ปลอดภัย
7. ทบทวนกระบวนการ: จุดรั่วไหลจากขาเข้า/บรรจุภัณฑ์/ความชื้น–อุณหภูมิ และอัปเดต SOP + บันทึกแก้ไข

เกร็ดสำคัญ: ด้วงขาแดงไม่ใช่พาหะโรคหลักของคน แต่ทำให้ คุณภาพ–ความปลอดภัยอาหารลดลงอย่างมาก จึงควรยึดแนว IPM (สุขาภิบาล–กายภาพ–มอนิเตอร์–เคมีอย่างมีเหตุผล) เพื่อป้องกันซ้ำและลดต้นทุนในระยะยาว.