เรือด (Cimex lectularius)

ศัตรูเงียบยามหลับ แมลงดูดเลือดในบ้านพักอาศัย

“เรือด” หรือ Bed Bug สายพันธุ์ Cimex lectularius คือหนึ่งในแมลงปรสิตที่สร้างปัญหาด้านสุขอนามัยและความเป็นอยู่ในบ้าน โรงแรม และที่พักอาศัยทั่วโลก ด้วยพฤติกรรมการดูดเลือดในเวลากลางคืนและการหลบซ่อนตามที่แคบ เรือดจึงเป็นศัตรูตัวฉกาจที่แม้จะมองไม่เห็น แต่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตอย่างชัดเจน

ข้อมูลพื้นฐาน

• ชื่อสามัญ: Bed Bug
• ชื่อวิทยาศาสตร์: Cimex lectularius
• วงศ์: Cimicidae
• อันดับ: Hemiptera

ลักษณะทางสัณฐานวิทยา

• ท่อแรกปล่อยน้ำลายที่มีฤทธิ์ทำให้เลือดไม่แข็งตัว
• ท่อที่สองใช้ดูดเลือด

• อกของ C. lectularius แผ่ออกใกล้ชิดกับดวงตา
• ตัวเมียมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้
• มีเกล็ด 1 คู่ที่อกปล้องสุดท้าย
• มีขนเส้นเล็กปกคลุมทั่วลำตัว
• มีต่อมพิษบริเวณอก 1 คู่ สำหรับปล่อยกลิ่นเมื่อถูกรบกวน

วงจรชีวิตของเรือด

พัฒนาแบบ ไม่สมบูรณ์ (Incomplete Metamorphosis) ได้แก่:

• สีขาว ยาวประมาณ 1.5 มม.
• ตัวเมียวางไข่ได้ 300–500 ฟองตลอดฤดูกาล
• ใช้เวลาฟักประมาณ 10 วัน

• มี 5 ระยะ ลอกคราบ 4 ครั้ง
• เริ่มแรกสีขาว ขนาดเล็ก (~1.5 มม.)
• เมื่อโตขึ้นจะกลายเป็นสีน้ำตาล
• ใช้เวลา 37–128 วันในการพัฒนา

• มีชีวิตอยู่ได้หลายเดือนจนถึง 1 ปี
• วงจรชีวิตรวม 7–10 สัปดาห์

พฤติกรรมและลักษณะการทำลาย

• ไม่อาศัยอยู่กับเจ้าบ้านตลอดเวลา แต่จะออกมาดูดเลือดเมื่อหิว
• ใช้ กลิ่น CO₂ และ ความร้อนร่างกาย เพื่อตามหาเหยื่อ
• กัดในเวลากลางคืน โดยที่เหยื่อไม่รู้สึกตัว
• สามารถดูดเลือดได้ตั้งแต่ระยะตัวอ่อน

• ทำให้เกิดรอยแดง คัน บวม
• การเกาอาจนำไปสู่การติดเชื้อ
• ส่งผลกระทบทางจิตใจ เช่น ความเครียดและนอนไม่หลับ

การแพร่กระจาย

• พบได้ทั่วไปใน เขตร้อน และ เขตกึ่งร้อน
• มักระบาดในโรงแรม หอพัก ค่ายแรงงาน สถานพยาบาล หรือแม้แต่บ้านเรือนทั่วไป
• สามารถแพร่ไปยังพื้นที่ใหม่ผ่านกระเป๋าเดินทาง เฟอร์นิเจอร์ หรือผ้าเครื่องนอน

แนวทางป้องกันและกำจัด

✅ การจัดการทางกายภาพ

• ดูดตามรอยต่อที่นอน เตียง ผนัง ม่าน และเฟอร์นิเจอร์

• ซักผ้าปูที่นอน ผ้าม่าน หมอน ฯลฯ ในน้ำร้อน ≥ 60°C นาน ≥ 10 นาที
• ตากแดดหรืออบผ้าร้อน

• อุดรอยรั่ว รอยต่อของเฟอร์นิเจอร์ วอลล์เปเปอร์ ด้วยซิลิโคนหรือกาวยาง
• รื้อของเก่าที่เป็นแหล่งสะสม เช่น เตียงไม้เก่า พรมหนาแน่น

✅ การใช้สารเคมีกำจัดแมลง

ควรใช้โดยผู้เชี่ยวชาญหรือภายใต้คำแนะนำของผู้ควบคุมแมลง โดยเลือกสารจากกลุ่มต่อไปนี้:

• Organophosphate: Diazinon
• Carbamate: Fenobucarb, Propoxur
• Pyrethroid: Esfenvalerate, Cypermethrin, Bifenthrin, Etofenprox
• Pyrrole: Chlorfenapyr
• Phenylpyrazole: Fipronil
• Neonicotinoid: Imidacloprid

แนะนำให้ใช้สารหมุนเวียนสลับกลุ่มเพื่อลดโอกาสเกิดการดื้อยา

สรุป

เรือด (Cimex lectularius) อาจดูเป็นแมลงขนาดเล็กที่ไร้พิษสง แต่ด้วยพฤติกรรมการดูดเลือดอย่างเงียบเชียบ และการหลบซ่อนตัวได้ดี ทำให้มันกลายเป็นศัตรูที่ร้ายกาจในบ้านเรือน โรงแรม และสถานพยาบาล การตรวจสอบแหล่งอาศัย การรักษาความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ และการจัดการด้วยวิธีผสมผสานคือหัวใจสำคัญในการควบคุมเรือดอย่างได้ผล