เพลี้ยจักจั่นสีเขียว (Green Rice Leafhopper) - Distant

Nephotettix virescens (Distant)
ภัยเงียบในนาข้าว ตัวการสำคัญของโรคใบส้ม

เพลี้ยจักจั่นสีเขียว หรือ Green Rice Leafhopper (Nephotettix virescens) คือแมลงศัตรูพืชที่พบได้ทั่วไปในพื้นที่ปลูกข้าวของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ด้วยพฤติกรรมการดูดน้ำเลี้ยงจากใบและลำต้นข้าว รวมถึงบทบาทในการเป็นพาหะนำโรคไวรัส เช่น “โรคใบส้ม” เพลี้ยชนิดนี้จึงเป็นภัยเงียบที่เกษตรกรไม่ควรมองข้าม

ข้อมูลเบื้องต้น

• ชื่อสามัญ: Green Rice Leafhopper
• ชื่อวิทยาศาสตร์: Nephotettix virescens (Distant)
• วงศ์: Cicadellidae
• อันดับ: Hemiptera

ลักษณะทางสัณฐานวิทยาและชีววิทยา

ลักษณะเด่น:

• ตัวเต็มวัยมีปีกยาวคลุมลำตัว
• เคลื่อนไหวรวดเร็ว บินได้ไกลหลายกิโลเมตร
• ชอบบินมาเล่นไฟในเวลากลางคืน
• คล้ายกับ Nephotettix nigropictus แต่ไม่มีขีดดำพาดขอบหน้าผากระหว่างดวงตา

วงจรชีวิตของเพลี้ยจักจั่นสีเขียว

แมลงชนิดนี้เจริญเติบโตแบบไม่สมบูรณ์ (incomplete metamorphosis) แบ่งออกเป็น 3 ระยะ:

ไข่ (Egg)

• ตัวเมียวางไข่ 5–60 ฟอง
• ระยะฟักไข่ประมาณ 7 วัน

ตัวอ่อน (Nymph)

• ลอกคราบ 4 ครั้ง
• ใช้เวลาประมาณ 14 วัน

ตัวเต็มวัย (Adult)

• มีชีวิตอยู่ประมาณ 10 วัน
• บินและแพร่กระจายได้ไกล

พืชอาหารและลักษณะการทำลาย

พืชอาหาร: 

ลักษณะการทำลาย:

• ตัวอ่อนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงจากใบและลำต้นข้าวได้ทุกช่วงอายุ
• ทำให้เกิดจุดเหลือง/น้ำตาล บนใบ
• เป็นพาหะของ “โรคใบส้ม” ซึ่งทำให้ข้าวเจริญเติบโตผิดปกติ ต้นแคระ ผลผลิตลดลง

การแพร่กระจาย

เพลี้ยจักจั่นสีเขียวพบได้ทั่วไปในประเทศแถบ:

• เอเชียใต้
• เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
• ญี่ปุ่น
• ไต้หวัน

วิธีการป้องกันและควบคุม

✅ ปลูกพันธุ์ข้าวต้านทาน

• เช่น ข้าวพันธุ์ กข 9 ที่แสดงความต้านทานได้ดี

✅ ใช้แสงไฟล่อแมลง

• ติดหลอดไฟในช่วงค่ำเพื่อล่อและกำจัดแมลง

✅ สำรวจแปลงนาอย่างสม่ำเสมอ

• ถ้าข้าวอายุ ≤ 60 วัน: พบ 2 ตัวต่อ 10 โฉบ ให้พ่นสาร
• ถ้าข้าวอายุ > 60 วัน: พบ 20 ตัวต่อ 10 โฉบ ให้พ่นสาร

✅ ใช้สารเคมีป้องกันกำจัด

สารชนิดเม็ด (แบบดูดซึม)

Carbofuran (ฟูราดาน / คูราแทร์)

• อัตรา 5 กก./ไร่
• หว่านหลังข้าวงอก และซ้ำอีกครั้งหลัง 25 วันหากพบการระบาดต่อเนื่อง

สารพ่นทางใบ (ชนิดผสมน้ำ)

• Isoprocarb (มิพซิน 50% WP)
• MTMC (ซูมาไซด์ 50% WP)
• BPMC (บัซซ่า หรือ ฮอปซิน 50% EC) : ใช้อัตรา 40 กรัม หรือ 40 ซีซี ต่อน้ำ 20 ลิตร

สรุป

เพลี้ยจักจั่นสีเขียวแม้จะมีวงจรชีวิตสั้น แต่สร้างความเสียหายให้กับข้าวได้มาก โดยเฉพาะในระยะต้นกล้าและก่อนข้าวตั้งท้อง หากตรวจพบแต่เนิ่น ๆ และใช้มาตรการควบคุมอย่างมีประสิทธิภาพ ไม่ว่าจะเป็นพันธุ์ต้านทาน การใช้แสงไฟ หรือการพ่นสารเคมีอย่างเหมาะสม จะช่วยลดความเสี่ยงจากโรคใบส้ม และรักษาผลผลิตในฤดูกาลนั้นไว้ได้อย่างปลอดภัย