แตนเบียนอะซิโคเดส (Asecodes hispinarum) วิธีปล่อย 5 มัมมี่/ไร่ & คู่มือ IPM มะพร้าว
Tags: แตนเบียนอะซิโคเดส, asecodes hispinarum, แตนเบียนมะพร้าว, ชีววิธีกำจัดแมลง, มัมมี่หนอน, ipm มะพร้าว
แตนเบียนอะซิโคเดส (Asecodes hispinarum) ผู้พิทักษ์มะพร้าวแบบชีววิธี—วงจรชีวิตสั้น กำจัดแมลงได้เร็ว
หมายเหตุถนัดแมลง: แตนเบียนชนิดนี้อยู่ในวงศ์ Eulophidae (เดิมมีใช้ชื่อสามัญ “Tetrastichus wasp” เพราะเคยจัดอยู่สกุล Tetrastichus) ชื่อวิทยาศาสตร์สะกดว่า Asecodes hispinarum Bouček
ทำไม “อะซิโคเดส” ถึงเหมาะกับสวนมะพร้าว
- เล็กแต่โหดแม่นยำ: เพศเมียยาวเพียง 0.5–0.7 มม. มีเข็มวางไข่ (ovipositor) ซ่อนใต้ท้อง แทงวางไข่เข้าไปในตัวหนอนศัตรูพืช (เช่น แมลงดำหนามมะพร้าว)
- ฆ่าศัตรูจากข้างใน: ตัวอ่อนแตนเบียนดูดกินของเหลวในตัวหนอน เป้าตายภายในไม่กี่วัน เหลือซากแข็งดำ (“มัมมี่”) เป็นหลักฐานการทำงาน
- วงจรสั้น เร่งกำลังพลไว: วงจรชีวิตครบเพียง 17–21 วัน (ไข่ 1–2 วัน → ตัวอ่อน 5–7 วัน → ดักแด้ 5–6 วัน → ตัวเต็มวัย 6–7 วัน)
วงจรชีวิต (ใช้วางแผนปล่อยให้ตรงจังหวะ)
- ไข่: 1–2 วัน
- ตัวอ่อน: 5–7 วัน (ระยะนี้ทำลายหนอนเป้าหมาย)
- ดักแด้: 5–6 วัน
- ตัวเต็มวัย: 6–7 วัน (ผสมพันธุ์–วางไข่รุ่นถัดไป)
วิธีปล่อยในแปลง (เวิร์กจริงในภาคสนาม)
อัตราแนะนำ: 5 มัมมี่/ไร่ ต่อรอบ (จากข้อมูลภาคสนามที่คุณให้ไว้)
ขั้นตอน
- เลือก “มัมมี่” อายุใกล้ฟัก (ประมาณ 14 วันหลังถูกเบียน) ใส่ซอง/ถ้วยโปร่งกันแดด–ฝน
- แขวนใต้ทางใบ/ใกล้ยอดอ่อน ห่างจุดละ 20–30 ม. ครอบคลุมจุดระบาด
- งดพ่นสารออกฤทธิ์กว้าง ก่อน–หลังปล่อยอย่างน้อย 7–10 วัน
- ติดตามผลทุก 7–10 วัน: นับ “มัมมี่/กาบใบอ่อน”, % ใบอ่อนถูกกัด, จำนวนตัวหนอนที่พบ
ระบาดหนัก: ปล่อยซ้ำทุก 2–3 สัปดาห์ 2–3 รอบแรก แล้วลดความถี่เมื่อความเสียหายลดลง
จัดการแบบ IPM ให้ครบมิติ
- สุขลักษณะสวน: เก็บซากกาบ–ใบเสีย, ลดแหล่งสะสม
- ตัดแต่งเฉพาะใบเสียหายหนัก เพื่อลดประชากรเริ่มต้น แต่คงใบสุขภาพดีไว้ให้แตนเบียนหาเหยื่อ
- เฝ้าระวังเป็นโซน: ทำแผนที่ฮอตสปอต เพื่อวางจุดแขวนคุ้มทุน
- สารเคมีอย่างรู้คิด: หากจำเป็น เลือกชนิด/เวลาไม่ทับกับช่วงฟักแตนเบียน และหลีกเลี่ยงสารที่ทำลายตัวห้ำ–ตัวเบียน
FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ แตนเบียนอะซิโคเดส (Asecodes hispinarum)
คำถามที่ 1 แตนเบียนอะซิโคเดสทำงานเร็วแค่ไหนหลังปล่อย?
แตนเบียนใช้เวลาเพียง 17–21 วัน ครบวงจร และตัวอ่อนภายในหนอนแมลงดำหนามจะทำลายโฮสต์ภายใน 5–7 วัน หลังวางไข่ จึงเห็นผลลดการกัดยอดมะพร้าวได้ภายในรอบแรก ๆ ของการปล่อย
คำถามที่ 2 ควรปล่อยแตนเบียนช่วงไหนของการระบาด?
ควรปล่อย ตั้งแต่เริ่มพบการกัดใบอ่อน เพื่อให้แตนเบียนเข้าควบคุมหนอนตั้งแต่ต้นวงจร หากปล่อยช้าในช่วงที่การระบาดหนัก อาจต้องปล่อยซ้ำทุก 2–3 สัปดาห์ ติดต่อกัน 2–3 รอบเพื่อกดประชากรลง
คำถามที่ 3 แตนเบียนอะซิโคเดสปลอดภัยต่อแมลงที่เป็นประโยชน์ชนิดอื่นไหม?
ปลอดภัย ✅ เพราะแตนเบียนชนิดนี้เป็น “ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง” โจมตีเฉพาะหนอนแมลงดำหนามมะพร้าว ไม่ทำอันตรายต่อผึ้ง ผีเสื้อ หรือแมลงห้ำ–แมลงเบียนอื่น ๆ จึงเหมาะกับระบบ IPM และเกษตรอินทรีย์
