TL;DR

• ลายเหลือง–ดำเด่น ขนาดกลาง–ใหญ่ (♂ 18–26 มม., ♀ 22–31 มม.) เคลื่อนไหวเร็ว
• ไม่มีพิษโดยตรง แต่เป็นพาหะจุลินทรีย์ได้
• ชอบซากใบไม้แห้ง/ไม้ผุนอกอาคาร เข้าอาคารมากขึ้นเมื่อชื้นจัด/หลังทำสวน
• คุมด้วย IPM: 5ส., เก็บวัสดุพืชชื้น, ซีลช่อง ≤5 มม., กาวดัก, เหยื่อเจล + IGR, ฉีดพ่นเฉพาะซอก (Crack & Crevice)

Quick ID (ดูให้ชัวร์ใน 10 วิ)

• ลวดลายเด่น: บน pronotum มีจุดดำใหญ่ 2 จุดล้อมด้วยสีเหลือง ขอบนอกดำ ลำตัวเหลือง-ดำ/น้ำตาลเข้มลายชัด
• หนวด: แบบเส้นด้าย (filiform) เรียวและยาว
• ปีก: มองเห็นเป็น เกล็ดปีกคู่หน้า (tegmina) เด่น (บินไม่เก่ง เทียบกับแมลงสาบบ้านบางชนิด)
• ขา/ปาก: ขาเดินมีหนามแหลม; ปากแบบกัดกิน (chewing)

ต่างจาก “แมลงสาบบ้าน” ยอดฮิตยังไง?

วงจรชีวิต (Incomplete metamorphosis)

• ไข่: อยู่ใน ฝักไข่ (ootheca) ยื่นปลายท้องตัวเมีย ระยะฟัก ~1–3 เดือน
• ตัวอ่อน (nymph): ~3–4 สัปดาห์ (เร็ว/ช้าตามอุณหภูมิ–อาหาร)
• ตัวเต็มวัย: อายุเฉลี่ย ~30–42 สัปดาห์

ℹ️ บรรทัด “วงจรตั้งแต่ไข่ถึงตัวเต็มวัย 2–3 สัปดาห์” ในต้นฉบับ ไม่สอดคล้อง กับข้อมูลระยะต่าง ๆ ข้างต้น ซึ่งรวมกันเป็น “หลายเดือน” มากกว่า

พฤติกรรม | อาหาร | การกระจาย

• พฤติกรรม: วิ่งเร็ว; สร้าง amyl acetate กลิ่นคล้ายลูกแพร์เพื่อป้องกันตัว
• แหล่งอาหาร: อเนกกิน—สิ่งเน่าเปื่อย, ไส้เดือนแห้ง, อาหารสัตว์เลี้ยง, ของเสียสัตว์เลี้ยง, กระดาษ, ผลไม้สุก
• แหล่งอาศัย: พื้นดินใต้ซากใบไม้แห้ง, ใต้เปลือกไม้ลอก, ซากต้นไม้/ท่อนไม้
• การกระจาย: โซนเขตร้อน (กำเนิดเอเชีย); เข้าอาคารมากขึ้นเมื่อชื้นจัด/หลังทำสวน

แผน IPM ป้องกัน–ควบคุมแบบได้ผล (บ้าน/สวน/อาคาร)

1) สุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม “5ส.”

• สะสาง: เก็บกวาด ใบไม้/ท่อนไม้/กองหญ้า ห่างผนังอาคาร ≥ 1–2 ม.
• สะดวก: เก็บวัสดุยกสูง ไม่ชิดพื้น/ผนัง ให้มีช่องตรวจ
• สะอาด: ล้างพื้นทางเดิน–ลานซักล้าง ระบายน้ำดี ลดชื้นขัง
• สุขลักษณะ: จุดทิ้งขยะปิดสนิท กันแมลงเข้าถึง
• สร้างนิสัย: ตรวจรอบบ้าน รายสัปดาห์ โดยเฉพาะหลังฝน/ทำสวน

2) ปิดทางเข้า (Exclusion)

• ซีลช่อง/รอยแตก ≤5 มม. ที่ธรณีประตู วงกบ ช่องท่อ
• ติด ยางกั้นลมใต้ประตู + มุ้งลวด หน้าต่าง/ช่องลม
• ทำ แนวกันแมลงโล่ง (perimeter strip) รอบฐานอาคาร

3) มอนิเตอร์ & ดักจับ

• วาง กาวดัก ริมผนังชั้นล่าง/โรงรถ/ประตูทางเข้าหลัก → นับผล ทุก 7–14 วัน
• พบฝักไข่ (สีน้ำตาล คล้ายเมล็ดถั่ว ยาว ~0.9 ซม.) → เก็บปิดถุงทิ้ง อย่างถูกวิธี

4) เครื่องมือควบคุม (ใช้เมื่อจำเป็น)

• เหยื่อเจลแมลงสาบ (หมุนเวียนสารออกฤทธิ์) วาง “จุดเล็กหลายจุด” ตามรอยแตก/แนวเดิน
• IGR (ตัวควบคุมการเจริญเติบโต) เพื่อ ตัดวงจร เสริมความยั่งยืน
• ฉีดพ่นแบบ Crack & Crevice เฉพาะจุดจำเป็น เลี่ยงฉีดพ่นกว้างในครัว/พื้นที่ใช้งานคน

⚠️ วิธีที่ไม่แนะนำ

• ลูกเหม็น: สารระเหยอันตรายในพื้นที่ปิด
• ใบกระวาน: เป็นเพียง “ไล่กลิ่นชั่วคราว” ไม่ตัดวงจร/แหล่ง
• โปรยกรดบอริก/ผงกว้าง ๆ ภายใน → เสี่ยงรับสัมผัส ใช้เหยื่อสูตรพร้อมใช้ปลอดภัยกว่า

5) Verification (ทวนผล)

• อ่านกาวดัก/จำนวนพบ → ปรับตำแหน่งเหยื่อ/แนวดัก
• ถ่ายรูปก่อน–หลัง + เช็กลิสต์จุดชื้น ทุก 2 สัปดาห์

เช็กลิสต์ “แก้ด่วนใน 10 นาที”

• กวาด–โกยเศษพืชชื้นชิดผนังออก 1–2 ม.
• วางกาวดัก 3–5 จุดแนวเดินชั้นล่าง
• หยอดเหยื่อเจล “จุดเล็กหลายจุด” ตามรอยแตก
• ซีลรอยแตก 2–3 จุดแรกที่เห็นชัด

FAQ : “แมลงสาบผี Harlequin Cockroach ลายเหลือง–ดำสะดุดตา — บุกบ้านชั่วคราวหรือเริ่มระบาด? (อัปเดต 2025)”

คำถามที่ 1 “สีเหลือง–ดำสดมาก” อันตรายไหม? กัดหรือมีพิษหรือเปล่า

สรุปสั้น: Neostylopyga rhombifolia ไม่มีพิษต่อคน และไม่ใช่ชนิดกัดดูดเลือด แต่เป็นพาหะจุลินทรีย์ได้ถ้าเดินผ่านเศษอาหาร/ขยะ
ทำให้ปลอดภัยขึ้นทันที

• เก็บอาหารคน/สัตว์ให้มิดชิด, เช็ดคราบมัน–เศษอาหารทันที
• ถ้าพบในบ้าน: ใช้ กาวดัก/เครื่องดูดฝุ่นปลายแคบ เก็บออก → ทิ้งถุงอย่างถูกวิธี
• ล้างมือ/อุปกรณ์หลังจัดการทุกครั้ง

คำถามที่ 2 ทำไมเจอ “หลังฝน–หลังทำสวน” หรือชอบมาเล่นไฟลานบ้านตอนกลางคืน?

สรุปสั้น: ชนิดนี้อยู่ ซากใบไม้แห้ง/ไม้ผุ นอกอาคารเป็นหลัก พอชื้นจัดหรือถูกรบกวนจากการทำสวน จึงวิ่งหาที่แห้งใกล้สุดคือ “ตัวบ้าน” และ แสงไฟ กลางคืนช่วยดึงให้เข้าใกล้พื้นที่ใช้งาน
ลดโอกาสเข้าบ้านแบบง่าย ๆ

• ทำ แนวโล่งรอบฐานอาคาร 1–2 ม. (ไม่มีใบไม้/ท่อนไม้กองชิดผนัง)
• ยกกองไม้/วัสดุสวนให้พ้นพื้นชื้น และจัดทางระบายน้ำ
• เปลี่ยนไฟนอกบ้านเป็น โทนเหลือง/ลดการส่องออกนอก (หันลงพื้นมากขึ้น)
• ซีลช่อง ≤5 มม. ที่ธรณีประตู/วงกบ/ช่องท่อ + ติดยางกั้นลม/มุ้งลวด

คำถามที่ 3 ไม่อยากพ่นกว้างในบ้าน—จะ “คุมให้อยู่” ยังไงให้ปลอดภัยกับเด็ก/สัตว์เลี้ยง?

สรุปสั้น: เน้น IPM ไม่ฟุ้ง: 5ส. ภายนอก + ปิดทางเข้า + ดักจับก่อนใช้สาร
สูตรทำตามได้จริง (4 ขั้น)

1. 5ส. ภูมิทัศน์: เก็บใบไม้/กองหญ้า/ท่อนไม้ให้ห่างผนัง ≥1–2 ม., ลานซักล้างแห้งเร็ว
2. Exclusion: ซีลรอยแตก/ช่อง ≤5 มม., ยางกั้นลมใต้ประตู, มุ้งลวดหน้าต่าง
3. Monitoring/Trapping: วาง กาวดัก 3–5 จุด ริมผนังชั้นล่าง/โรงรถ → อ่านผลทุก 7–14 วัน
4. จุดที่ยังพบบ่อย: ใช้ เหยื่อเจล + IGR เฉพาะ รอยแตก/แนวเดิน (หยดเล็กหลายจุด) และ พ่นแบบ crack & crevice เท่านั้นเมื่อจำเป็น

เลี่ยง: ลูกเหม็น, โปรยผงกว้าง, การพ่นกว้างในครัว—ไม่ช่วยตัด “แหล่งกำเนิด” และเสี่ยงรับสัมผัสโดยไม่จำเป็น