ทำความรู้จัก (Quick ID)

• ชื่อสามัญ: Powderpost beetle / มอดขี้ขุย
• ชื่อวิทยาศาสตร์: Lyctoxylon dentatum
• อนุกรมวิธาน: Order Coleoptera | Family Bostrichidae
• เหยื่อโปรด: ไม้เนื้อแข็ง/ไม้แห้งที่ยังมีแป้ง (starch) สูง—วงกบ ประตู พื้น บันได เฟอร์นิเจอร์
• ร่องรอยเด่น: ขุยผงไม้ละเอียดมากคล้ายแป้ง (frass) ที่รูออกทรงกลมเล็ก ๆ และกระจายใต้ชิ้นงาน

วงจรชีวิต (ยาวนาน = ต้องคุมตั้งแต่ต้นน้ำ)

• ไข่: ใช้เวลา ~1–4 สัปดาห์
• ตัวอ่อน & ดักแด้: เจริญ “ภายในเนื้อไม้” ทั้งหมด
• รวมจากไข่จนเป็นตัวเต็มวัย: ~2–3 ปี (เร็ว–ช้าตามความชื้น ชนิดไม้ และอุณหภูมิ)

แปลเชิงปฏิบัติ: ถ้าไม้เข้าระบบโดย ยังชื้น หรือ มีแป้งสูง และไม่ได้ซีลผิวดี มอดมีเวลาหลายฤดูกาลให้วงจรทำงานเงียบ ๆ ภายใน

สัญญาณระบาดที่ควรรีบตรวจ

• ผงไม้ละเอียด สีอ่อนคล้ายแป้งกองใต้ชิ้นงาน/แนวผนัง
• รูออกทรงกลมเล็ก เรียงตัวไม่สม่ำเสมอ (มัก 1–2 มม.)
• ผิวไม้ดู พรุน–เบา เสียง “กลวง” เมื่อเคาะ
• ระบาดหนักจะเห็นผงใหม่โผล่ ซ้ำ ๆ หลังทำความสะอาด

ความเสียหายหลัก

• โครงสร้างอ่อนแรง: พื้น/บันได/วงกบสูญเสียความแข็งแรง
• สุนทรียภาพตก: ผิวพรุน ลายไม้เสีย กลายเป็นรอยซ่อม
• ต้นทุนซ่อมสูง: ต้องอุด–อัด–เปลี่ยนชิ้นงาน และเสียเวลาใช้งาน

IPM สำหรับ “บ้าน–คอนโด–ช่างเฟอร์นิเจอร์”

1) คัดไม้ก่อนเข้า (Prevention ต้นน้ำ)

• เลือกไม้ อบแห้งเตา/ความชื้นเหมาะ (โดยทั่วไป <12–13%)
• หลีกเลี่ยงไม้เก็บกลางแจ้งนานโดยไม่ซีลหัว–ปลาย

2) ปิดโอกาสวางไข่ (Exclusion/Surface Protection)

• ซีลผิวทุกด้าน (แลคเกอร์/วานิช/สีย้อม+เคลือบ) โดยเฉพาะหัว–ปลาย–ขอบตัด
• ปิดรอยแตก/รอยต่อทันทีหลังติดตั้ง

3) เฝ้าระวัง (Monitoring)

• ติด “แผนที่จุดเสี่ยง” ในบ้าน/เวิร์กชอป ตรวจผงไม้ใหม่รายเดือน
• เคาะ–ส่องไฟมุมอับของวงกบ พื้น บันได ใต้ท็อป

4) จัดการเมื่อตรวจพบ (Control)

• ผงใหม่ = มีวงจรอยู่: ดูดออก, ปิดพื้นที่, ตรวจวงกว้าง
• ชิ้นเล็ก/ของสะสม: แช่แข็ง หลายวัน (หลังซีลห่อ) เพื่อตัดทุกวัย
• พื้นที่กึ่งโครงสร้าง: ทาน้ำ/ฉีดสารกลุ่มบอเรต โดยผู้เชี่ยวชาญงานไม้
• กรณีโครงสร้างสำคัญหรือระบาดกว้าง: เรียกผู้เชี่ยวชาญงานไม้/กำจัดแมลงมืออาชีพ เพื่อประเมินทางเลือกขั้นสูง (เช่น ความร้อน/ก๊าซกำจัดแบบมืออาชีพ) — หลีกเลี่ยง DIY ที่เสี่ยงต่อสุขภาพและโครงสร้าง

5) ซ่อม–ป้องกันซ้ำ (Remediation)

• เปลี่ยนชิ้นไม้ที่พรุน/สูญเสียกำลังรับน้ำหนัก
• อุด–อัดรูด้วยฟิลเลอร์/อีพ็อกซี่ไม้ แล้ว ซีลผิวทุกด้าน ซ้ำ

IPM สำหรับ “โกดังไม้–โชว์รูม–หน้างานก่อสร้าง”

• รับเข้า: ตรวจความชื้นไม้ สุ่มเปิดพาเลต คัดไม้ผงเยอะ/รูออกชัด
• จัดเก็บ: ยกพาเลต ห่างพื้น–ผนัง, ห้องเก็บ แห้ง–ลมเดิน
• หมุนสต็อก (FIFO): ลดเวลาพักจนมอดครบวงจร
• ทำความสะอาดลึก: ดูดผงไม้ใต้พาเลต/รางทุกสัปดาห์
• กั้นเขตงานชื้น/งานตัด: แยกจากโซนเก็บไม้แห้ง
• บันทึกฮอตสปอต: อัปเดตแผนที่จุดเสี่ยงและแผนซ่อมเคลือบผิว

เช็กลิสต์ 60 วินาที (ติดหน้าเวิร์กชอป/โกดัง)

• ไม้เข้าใหม่ ผ่านอบ/ชื้นต่ำ
• ซีลผิว รอบด้าน โดยเฉพาะหัว–ปลาย
• โซนเก็บ แห้ง–ลมเดิน พาเลตยกพื้น–ห่างผนัง
• ไม่มี กองผงไม้ใหม่ ใต้ชิ้นงาน
• แผน FIFO ทำจริง
• เบอร์ช่างผู้เชี่ยวชาญ พร้อมเรียกประเมิน เมื่อพบระบาด

FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ มอดขี้ขุย (Powderpost Beetle) — พร้อมคำตอบทำได้จริง

คำถามที่ 1 รู้ได้ไงว่า “ยังระบาดอยู่” หรือเป็น “รอยเก่า” แค่มีรูกับผงไม้?

ดูที่ “ผงไม้ (frass)” และสภาพรู: ถ้าเป็น ผงละเอียดสีไม้ใหม่ โผล่มาเรื่อยๆ ใต้ชิ้นงานหลังปัดทิ้งไม่กี่สัปดาห์ = มักยัง active; รูใหม่จะ “สด” ไม่ซีดตามผิวรอบๆ ส่วนผงเก่าจะจับตัว/เหลืองนวลและไม่กองเพิ่มครับ

ทำทันที (ทดสอบหน้างาน 2 ขั้น)

1. ปัด/ดูดผงให้เกลี้ยง แล้วติดกระดาษสีเข้มใต้ชิ้นงาน 2–4 สัปดาห์—ถ้ามีผงใหม่ร่วงซ้ำ จุดนั้นยัง 
   
2. แต้มสี/แล็กเกอร์ใสรูเดิมบางๆ เป็น “ซีลมาร์ก” แล้วเฝ้าดู—ถ้ามีรูใหม่ทะลุสี แปลว่ามีตัวออกใหม่

คำถามที่ 2 ทาเคลือบผิว/ทาสี “เอาอยู่ไหม”? ต้องใช้บอเรต (borate) เมื่อไร

การ เคลือบผิว (วานิช/แลคเกอร์/สี) ดีต่อ “ป้องกันวางไข่/ชิมไม้” บน ไม้เปลือย ในอนาคต แต่ ไม่ฆ่าตัวอ่อนที่อยู่ด้านใน; ถ้าจะใช้ บอเรต ต้องลงบน ไม้ดิบ/ขัดเปิดผิว ให้สารซึมถึง จึงเหมาะทั้งป้องกันและช่วยคุมการระบาดในไม้ที่ถอดผิวเคลือบได้ครับ.

สรุปการเลือกใช้

• กันระบาดซ้ำ (ไม้ใหม่/ไม้ซ่อม): เคลือบผิวทุกด้าน + บอเรตบนไม้ดิบก่อนปิดผิว (ผลิตภัณฑ์โซเดียมบอเรตโดยมืออาชีพ)
• ไม้ใช้งานที่ “มีผิวเคลือบอยู่แล้ว”: บอเรตซึมไม่ดี → ต้อง ขัดเปิดผิว/ลอกฟินิช ก่อนทา หรือเลือกทางอื่น (เปลี่ยนชิ้น/แช่แข็งของชิ้นเล็ก/ก๊าซกำจัดโดยมืออาชีพ).

คำถามที่ 3 ความชื้นไม้ (MC) ควร “ไม่เกินเท่าไร” ถึงลดโอกาสมอดขี้ขุย? วัดยังไง

ยิ่งแห้งยิ่งดี—<13% คือโซนที่แมลงในไม้จำนวนมากทำงานยาก; <20% ลดความเหมาะสมอย่างมีนัย ขณะที่ไม้ชื้นกว่านี้เสี่ยงสูงมาก โดยเฉพาะในพื้นที่ร้อนชื้น. ใช้ เครื่องวัดความชื้นไม้ ตรวจจุดเสี่ยงและบันทึกค่าเป็นรอบครับ

ลงมือทำ (บ้าน/เวิร์กชอป/โกดังไม้)

• เก็บไม้ในห้อง แห้ง–ลมเดิน และยกพาเลตห่างพื้น–ผนัง ตรวจ MC รายเดือน
• ไม้ชื้น/งานใหม่เข้า—อบลดความชื้น ให้ถึงเป้าก่อนติดตั้ง/ปิดผิว
• วัดซ้ำหลังฝน/งานเปียก—ถ้า MC ขึ้น ให้เลื่อนงานปิดผิวออกไปจนค่าลงในช่วงปลอดภัย