ทำความรู้จัก (Quick ID)

• ชื่อสามัญ: Foreign grain beetle
• ชื่อวิทยาศาสตร์: Ahasverus advena (Waltl)
• อันดับ/วงศ์: Coleoptera | Silvanidae
• ภาพรวมพฤติกรรม: พบตามจุดเก็บธัญพืช/ของแห้งในบ้าน ร้านค้า และโกดัง เดิน–กระจายตัวเก่งในชั้นวางและรอยต่อบรรจุภัณฑ์

วงจรชีวิต (จับจังหวะ = คุมง่าย)

• ไข่: ~4–5 วัน
• ตัวอ่อน: ~11–19 วัน
• ดักแด้: ~3–5 วัน
• ตัวเต็มวัย: เพศผู้ ~159–275 วัน, เพศเมีย ~208–300 วัน (อายุยืน ต้องเฝ้าระวังต่อเนื่อง)

ตารางย่อวงจร

*ช่วงอายุแตกต่างตามเพศและสภาพแวดล้อม

สัญญาณเตือนที่ไม่ควรมองข้าม

• ตัวแมลงขนาดเล็กมากวิ่ง/คลานตามรอยต่อชั้นวาง–ฝากล่อง
• เศษผง/ฝุ่นเมล็ดสะสมใต้กระสอบ–มุมชั้น (fines)
• ภาชนะ/ถุงซีลไม่แน่น มีแมลงเข้า–ออก
• กลิ่นอับและความชื้นสะสมในโซนเก็บของแห้ง

IPM สำหรับ “บ้าน/ร้าน/คาเฟ่”

1. Sanitation ตัดต้นเหตุ: ดูดฝุ่นร่อง–มุม–ใต้ชั้น เช็ดให้ แห้งสนิท ลดเศษอาหารแมลง
2. Airtight เก็บให้ปิดสนิท: ธัญพืช/ถั่ว/ของแห้ง ใช้ กล่องปิดแน่น/ถุงสุญญากาศ
3. แยก–คัด–ทิ้งอย่างปลอดภัย: ถุงที่เห็นตัว–ผงผิดปกติ แยกปิดผนึกก่อนทิ้ง
4. แช่แข็งล็อตเล็ก (เมื่อจำเป็น): ซีลแน่นแล้วแช่แข็งหลายวัน เพื่อตัดทุกวัยของแมลง
5. ควบคุมสภาพแวดล้อม: พื้นที่เก็บ แห้ง–เย็น–อากาศถ่ายเท
6. FIFO: ของเก่าใช้ก่อน ลดเวลาพักจนวงจรครบ
7. เฝ้าระวังรายสัปดาห์: ตรวจถุงใหม่และจุดเสี่ยงสม่ำเสมอ

IPM สำหรับ “โกดัง/โรงสี/โรงงานอาหาร”

1. Pre-clean ก่อนรับเข้า: กวาด–ดูดฝุ่นพื้น/ร่อง/ใต้สายพาน–พาเลต กำจัด fines
2. มาตรฐานรับเข้า: สุ่มตรวจล็อต คัดสิ่งเจือปน ตัดแหล่งเพาะตั้งแต่หน้าประตู
3. โครงสร้าง & ซีล: อุดรอยแตก ผนึกประตู/ช่องลม ตั้งพาเลต ยกพื้น–ห่างผนัง
4. สภาพแวดล้อม: คุม ความชื้น–อุณหภูมิ ลดจุดอับชื้น/นิ่ง
5. Monitoring รายสัปดาห์: ใช้ กับดัก/ท่อสำรวจ (probe/pitfall) บริเวณชายผนัง–โซนรับเข้า ทำ แผนที่ฮอตสปอต
6. Stock Management: FIFO เข้มงวด บันทึกล็อตและอายุสินค้า
7. บำบัดเชิงกายภาพ: ระบายอากาศ พลิกกอง ทำให้พื้นผิว/ชั้นวางแห้งสะอาดสม่ำเสมอ

เช็กลิสต์ 60 วินาที (ติดหน้าโซนเก็บ)

• โซนเก็บ แห้ง–เย็น–อากาศถ่ายเท
• ภาชนะ/ถุง ปิดสนิททุกใบ
• ไม่มี fines/เศษผง สะสมใต้ชั้น
• ตรวจกับดัก/ท่อสำรวจ สัปดาห์นี้แล้ว
• FIFO ใช้งานจริง—ไม่มีล็อตค้างยาว

FAQ — 3 คำถามยอดฮิต ของ มอดธัญพืชต่างประเทศ (Ahasverus advena)

คำถามที่ 1 ทำไม “บ้าน/คอนโดใหม่” ก็เจอตัวเล็ก ๆ แบบนี้ ทั้งที่ไม่ได้เก็บธัญพืช?

มอดชนิดนี้ชอบ ความชื้นกับเชื้อรา (mold/yeast) มากกว่าธัญพืชสะอาด จึงชอบวัสดุก่อสร้างที่ยังชื้น กาวไม้ ซิลิโคน ขอบอ่าง ลิ้นชักอับ หรือกล่องกระดาษชื้น ๆ
แก้อย่างไว: ลด RH ให้ < 55–60%, เปิดถ่ายเทอากาศ/ดูดความชื้น, เช็ดแห้งจุดเปียก, ซ่อมรั่วซึม, เก็บกล่อง/กระดาษให้แห้ง—ตัวแมลงจะลดเองเมื่อ “แหล่งชื้น+รา” หายไป

คำถามที่ 2 แยกต่างจาก “มอดฟันเลื่อย” (sawtoothed grain beetle) ยังไงใน 10 วินาที?

• ขอบอก (pronotum): มอดฟันเลื่อยมี “ฟันเลื่อย 6 ซี่” สองข้างชัดเจน แต่ A. advena ขอบเรียบ ไม่มีซี่ฟัน
• หนวด: A. advena มีปลายหนวด “เป็นกระบอง 3 ปล้อง”; มอดฟันเลื่อยปลายเรียวกว่า
• พฤติกรรม/ที่ชอบ: ทั้งคู่วิ่งคล่อง แต่ A. advena มักพบตาม จุดชื้นมีรา, ส่วนมอดฟันเลื่อยมักมากับ เมล็ด/ผลิตภัณฑ์แห้ง โดยตรง

คำถามที่ 3 ระบาดวนซ้ำในร้าน/โกดัง ควรตั้ง “ค่าเป้าหมาย” อะไรบ้าง?

• ห้องเก็บ: RH < 60%, อุณหภูมิคงที่, ลมไหลเวียน; ตั้งพาเลต ยกพื้น–ห่างผนัง
• เมล็ด/ของแห้ง: ความชื้นเมล็ดปลอดภัยราว ≤ 12–13% (ตามชนิดสินค้า) + เก็บแบบ airtight (ฝามีปะเก็น/ถุงไมลาร์ซีลร้อน)
• ตรวจจับ: วาง pitfall/probe traps ที่โคนกอง–ชายผนัง 1 จุด/50–100 ม² แล้วบันทึกทุกสัปดาห์ ทำแผนที่ฮอตสปอต
• สุขาภิบาล: กำจัด fines/ผงฝุ่น ให้เกลี้ยง, เช็ดแห้งท่อระบายน้ำ/รอยต่อพื้น, คัดทิ้งของเสียหายทันที
• กักกันล็อตเข้าใหม่: แยกพื้นที่ 7–14 วัน; ล็อตเสี่ยงปริมาณน้อยใช้ แช่แข็ง ≤ −18°C 4–7 วัน แล้วค่อยเข้าโซนหลัก

ทิปเสริม: ใช้ เครื่องลดความชื้น + ซิลิกาเจล/สารดูดความชื้น ในตู้ปิด ช่วย “หักคอ” วงจรได้ชัดเจนโดยไม่ต้องพึ่งเคมีกว้าง ๆ.