ทำความรู้จักไรตัวห้ำ (จุดสังเกตภาคสนาม)

• สีสัน & ผิว: ตัวเต็มวัยผนังลำตัว มันวาว สีส้ม–แดงสด; ตัวอ่อนสีขาวใส
• ท่าทาง: เคลื่อนที่เร็วกว่าไรศัตรูพืชชัดเจน เห็นได้ว่า “วิ่งหาเหยื่อ” ตลอดเวลา
• จำง่ายเมื่อปะปนกับไรศัตรูพืช: ลำตัวมันเงาและการเคลื่อนที่ไวคือเอกลักษณ์

ไรตัวห้ำกลุ่มนี้จัดอยู่ในวงศ์ Phytoseiidae ผู้ล่าตามธรรมชาติที่ถูกใช้กันอย่างแพร่หลายในเกษตรสมัยใหม่

วงจรชีวิต & สมรรถนะการล่า

ผลาญศัตรูพืชได้มาก:

• ไข่ศัตรูพืชได้ ≈80 ฟอง/วัน
• ตัวอ่อนได้ ≈12–13 ตัว/วัน
• เพิ่มจำนวนไว: วางไข่ 3–4 ฟอง/วัน ทำให้ปริมาณตัวห้ำในแปลงพุ่งทันต่อการระบาด

ระยะที่ทำงานได้ผล: ตัวอ่อน–ตัวเต็มวัย

วิธีใช้ในแปลง (ฉบับย่อยง่าย ทำตามได้จริง)

1. สำรวจแปลงก่อนปล่อย – ระบุจุดฮอตสปอตของไรแดง/เพลี้ยไฟ (ใต้ใบ ใบอ่อน ช่อดอก)
2. อัตราปล่อยแนะนำ:20,000–40,000 ตัว/ไร่ กระจายหลายจุดให้ทั่วพื้นที่ระบาด
3. ช่วงเวลาปล่อย: ช่วงเช้า/เย็น อุณหภูมิไม่สูง แดดไม่จัด เพื่อลดความเครียดของตัวห้ำ
4. ตำแหน่งวาง/โรย: โคนทรงพุ่ม ด้านใต้ใบ บริเวณแนวระบาด งดถูกแดดเผาโดยตรง
5. ดูแลหลังปล่อย:หลีกเลี่ยงการพ่นสารออกฤทธิ์กว้าง ก่อน–หลังปล่อยอย่างน้อย 7–10 วัน (คำแนะนำเชิงปฏิบัติทั่วไปของ IPM)
6. ติดตามผลทุก 5–7 วัน: ตรวจใต้ใบ 20–30 ใบ/จุด บันทึกจำนวนไรตัวห้ำต่อใบและความเสียหายที่ลดลง

ระบาดหนักมาก? ปล่อยซ้ำ ทุก 2–3 สัปดาห์ ช่วงแรก แล้วค่อย “เว้นระยะ” เมื่อเสถียร

ใช้ให้คุ้ม: ทริก IPM ที่ไปด้วยกันได้ดี

• สุขอนามัยแปลง: เก็บเศษใบติดไรทิ้ง ลดแหล่งสะสม
• โรงเรือน/แปลงเปิด: เพิ่มการระบายอากาศ ลดฝุ่นที่เกาะใบ (ฝุ่นทำให้ประสิทธิภาพตัวห้ำลด)
• เหยื่อธรรมชาติพอเพียง: อย่าทำลายศัตรูพืชหมดในคราวเดียวด้วยสารแรง ๆ จนตัวห้ำ “ขาดอาหาร”
• หลีกเลี่ยงสารไม่เข้ากัน: เลือกสารกำจัดแมลง/ไรที่ “เฉพาะเจาะจง” และมีผลกระทบต่ำต่อ Phytoseiidae หากจำเป็นต้องใช้

ศัตรูเป้าหมายที่คุมได้ดี

• ไรแดงสองจุด (Tetranychus urticae) และกลุ่มไรทำลายใบ
• เพลี้ยไฟ (หลายสกุล)
• เพลี้ยอ่อน และ แมลงจิ๋ว อื่น ๆ บนผิวใบ/ยอดอ่อน

FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ ไรตัวห้ำ Amblyseius longispinosus

คำถามที่ 1 ไรตัวห้ำ Amblyseius longispinosus ใช้คุมศัตรูพืชอะไรได้บ้าง?

จุดแข็งของไรตัวห้ำคือควบคุม ไรแดงสองจุด (Tetranychus urticae) ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และยังจัดการ เพลี้ยไฟ เพลี้ยอ่อน รวมถึงแมลงปากดูดขนาดเล็ก ที่เกาะใต้ใบ–ยอดอ่อน จึงเหมาะกับพืชผัก ไม้ดอก และไม้ผลหลายชนิด

คำถามที่ 2 ต้องปล่อยไรตัวห้ำบ่อยแค่ไหนถึงจะได้ผลจริง?

ปกติควรปล่อยครั้งแรกที่อัตรา 20,000–40,000 ตัว/ไร่ เพื่อสร้างประชากรตั้งต้น จากนั้นในพื้นที่ที่มีการระบาดหนัก สามารถ ปล่อยซ้ำทุก 2–3 สัปดาห์ ในช่วงแรก เมื่อจำนวนศัตรูพืชเริ่มลดลง จึงปรับเป็นการเฝ้าระวังและเสริมเฉพาะจุด

คำถามที่ 3 ไรตัวห้ำปลอดภัยต่อพืชและผู้บริโภคหรือไม่?

ปลอดภัยแน่นอน ✅ ไรตัวห้ำเป็นศัตรูธรรมชาติที่ไม่ทำลายพืช ไม่ทิ้งสารตกค้าง และไม่เป็นอันตรายต่อผู้ปลูกหรือผู้บริโภค เหมาะกับระบบ เกษตรอินทรีย์, GAP, และ IPM ที่ต้องการลดการใช้สารเคมีและรักษาสิ่งแวดล้อม