Quick ID: แยกด้วงพรมใน 10 วิ

• ตัวเต็มวัย 3 มม. ทรงกลมป้อมคล้ายเต่าทอง ลาย ดำ–ขาว–เหลือง (แพทเทิร์นต่างกันตามสปีชีส์)
• ตัวอ่อน 4–5 มม. สีน้ำตาล มีขนหนาแน่น และ กระจุกขนแหลม 3 กลุ่ม ที่ด้านข้างส่วนท้าย
• ท่าทีป้องกัน: ตัวอ่อน ขดตัว/ม้วนตัว เมื่อถูกรบกวน
• ดักแด้: เกิด ในผิวลอกของตัวอ่อน (เหมือนปลอกหุ้ม)
• จุดพบ: ห้องเก็บของ–พิพิธภัณฑ์–รังนก–ช่องมืดในบ้าน (หลังตู้ ใต้พรม ตามขอบบัว)

วงจรชีวิต & นิสัย

อาหาร/ที่อยู่

• ตัวอ่อน: โปรตีนจากสัตว์/วัตถุธรรมชาติ เช่น ขน–หนัง–ขนสัตว์สตัฟฟ์–ขนนก–พรมขนสัตว์–ของสะสมอินทรีย์
• ตัวเต็มวัย: ยอดพืชอ่อนนอกอาคาร → ผสมพันธุ์กลางแจ้ง → วางไข่ในที่มืด ใกล้แหล่งอาหารลูก

ความเสี่ยงต่อ “ของรัก” และพิพิธภัณฑ์

• กัดกิน/เจาะ สิ่งทอจากสัตว์ (ขนสัตว์–ไหม), หนัง, ขนนก, ตัวอย่างชีววิทยา (taxidermy), ของสะสม/งานหัตถกรรม
• รอยเสียหาย: รูพรุนเล็ก ๆ กระจาย, ฝุ่นเศษเส้นใย, ซากลอก/ผิวดักแด้สีน้ำตาล
• ที่หลบ: รอยต่อพื้น–ผนัง, ใต้พรม/เฟอร์นิเจอร์, กล่องเก็บของ, ใกล้ รังนก บนชายคา

IPM สำหรับ “ด้วงพรม” (พิพิธภัณฑ์/บ้าน ใช้ได้จริง)

1) ป้องกัน (Exclusion & Housekeeping)

• ซีล/ปิดช่องทาง: ตาข่ายช่องลม, อุดรอยร้าว–ขอบบัว, ปิดจุดเข้าจาก รังนก
• ทำความสะอาดแบบอนุรักษ์: ดูดฝุ่น HEPA (ไม่กวาดฟุ้ง), เน้นใต้พรม–ขอบบัว–หลังตู้
• ควบคุมฝุ่น/เศษโปรตีน: เศษผม ขนสัตว์ ขน/ขุย คือ “อาหารลูก”
• เก็บรักษา: กล่อง/ซองเก็บ ปิดสนิท, วัสดุ acid-free สำหรับของสำคัญ

2) เฝ้าระวัง (Monitoring)

• กับดักกาว รอบฐานผนัง–ใต้ชั้นวาง–โถงเปลี่ยนฤดู
• ตรวจวัตถุเสี่ยง รายไตรมาส: พรมขนสัตว์–หนัง–ตัวอย่างสัตว์สตัฟฟ์–ขนนก–งานทอเก่า
• Logbook: บันทึกตำแหน่ง–จำนวน–ระยะเวลา สร้าง “แผนที่จุดร้อน”

3) ตอบสนอง (Response)

• กักบริเวณ (Quarantine) ของที่พบตัว/เศษลอก
• การแช่เย็น/แช่แข็งเชิงอนุรักษ์ (เฉพาะวัตถุ/วัสดุที่เหมาะสม) เพื่อตัดวงจรตัวอ่อน–ไข่
• ทำความสะอาดวัตถุ ตามแนวทางอนุรักษ์: แปรงนุ่ม + ดูด HEPA ผ่านตะแกรงกรอง
• กำจัดรังนก/แหล่งรกร้าง ใต้หลังคา–ช่องลม (ร่วมมือช่าง/นิติฯ)

4) ป้องกันซ้ำ (Verification & Education)

• ตรวจซ้ำ หลัง 2–4 สัปดาห์
• ฝึกทีมงาน/คนในบ้าน ให้แยก ตัวอ่อนมีขน + ปลอกดักแด้สีน้ำตาล
• คู่มือรับบริจาค/ย้ายยืม: ทุกชิ้นต้องผ่าน ตรวจ–ทำความสะอาด–กักก่อนเข้าคลัง/บ้าน

ข้อควรระวังสุขภาพ: จัดการตัวอ่อน/ฝุ่นผงด้วย ถุงมือ–หน้ากาก (ขนหนามระคายผิว/ทางเดินหายใจได้)

เช็กลิสต์ “บ้าน/พิพิธภัณฑ์ ปลอดด้วงพรม”

• HEPA vacuum ใต้พรม–ขอบบัว–หลังตู้ เดือนละครั้ง
• กล่องเก็บปิดสนิท (เสื้อขนสัตว์/หนัง/ผ้าเก่า) + ซองกันความชื้นตามเหมาะสม
• อุด/ซีลช่องเข้าจากชายคา–รังนก
• วางกับดักกาวและ จดบันทึก ตำแหน่ง–จำนวน
• ของเข้าบ้าน/เข้าคลังใหม่ → กักตรวจ ก่อนเก็บรวม

FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ ด้วงพรม (Anthrenus museorum) 

1) ด้วงพรมต่างจาก “ผีเสื้อกินผ้า” ยังไง? ดูหน้างานให้รู้เรื่องใน 30 วิ

ตัวการทำลาย

• ด้วงพรม = ตัวอ่อน ขนฟู กินโปรตีนจากขน/หนัง/สตัฟฟ์
• ผีเสื้อกินผ้า = หนอนผีเสื้อ ทิ้ง ใย/รังไหมเล็ก ๆ ติดชิ้นผ้า

ร่องรอย

• ด้วงพรม: รูพรุนกระจายเล็ก ๆ + ซากผิวลอกสีน้ำตาล และฝุ่นขุยแห้ง
• ผีเสื้อกินผ้า: คราบใย/ฝักดักแด้เล็ก ๆ ติดอยู่กับผ้า

ผู้ใหญ่ (ตัวเต็มวัย)

• ด้วงพรม: ด้วงกลมป้อม ลายดำ–ขาว–เหลือง มักพบ ตาย/บินชนหน้าต่าง (ออกไปหาเกสร/ยอดอ่อน)
• ผีเสื้อกินผ้า: ผีเสื้อสีน้ำตาลซีด บินช้า ๆ ในตู้/ห้องมืด

หน้างานถ้าพบ “ซากผิวลอก + ฝุ่นขน + ไม่มีใย” โอกาสสูงว่าจะเป็นด้วงพรม

คำถามที่ 2 จะ “กัก–กำจัด” เสื้อโค้ตขนสัตว์/พรม/สตัฟฟ์ อย่างไร ไม่ทำของเสีย (เวอร์ชันมิวเซียมใช้ได้)

ลำดับทำงานสั้น ๆ

• มาตรฐานแนะนำ: ≤ -20 °C นาน 72 ชม. → ละลายคืน 24 ชม. → แช่ซ้ำ 72 ชม. (วงจรสองจังหวะช่วยเก็บไข่ที่ฟักช้ากว่า)

อย่าตากแดดจัด/ฉีดสารแรง ๆ ตรง ๆ บนสิ่งทอเก่า—ทำให้สีซีด เส้นใยเปราะได้

คำถามที่ 3 ด้วงพรม “เข้าบ้านมาจากไหน” และกันถาวรยังไงไม่ให้กลับมา?

ทางเข้ายอดฮิต

• รังนก/ช่องลม/ชายคา → ตัวเต็มวัยบินเข้ามาวางไข่ในที่มืดใกล้อาหารลูก
• ดอกไม้/พืชตัดแต่ง → พาตัวเต็มวัยมากับช่อ
• ของบริจาค/ของเก่า → มีตัวอ่อน/ไข่ซ่อนในตะเข็บ

กันให้จบแบบ IPM (ทำจริงได้ผล)

• ปิดทาง: ตาข่ายช่องลม, อุดรอยแตกรอบบัว/ท่อ, จัดการรังนกบริเวณชายคา
• บ้านสะอาดแบบเน้นโปรตีนหล่น: ดูดฝุ่น HEPA ใต้พรม–หลังตู้–ซอกตู้เสื้อ, เก็บ เศษผม/ขนสัตว์เลี้ยง สม่ำเสมอ
• เก็บรักษาถูกวิธี: ของจากขน/หนัง/งานทอเก่า → กล่องปิดสนิท + ซองกันชื้น; ก่อนเข้าบ้าน/เข้าคลัง กักตรวจ 1–2 สัปดาห์
• กับดัก & ลอจบุ๊ก: วางกับดักกาวตามแนวผนัง–ใต้ชั้น จด จำนวน–ตำแหน่ง–เวลา ทำ “ฮีทแมป” จุดร้อน
• ฤดูกาลอุ่น: เพิ่มความถี่ตรวจ (มัก 1 รุ่น/ปี; เขตอุ่นอาจ 2 รุ่น/ปี)
• อาการคนในบ้าน: จัดการด้วยถุงมือ–หน้ากากเมื่อทำความสะอาด เพราะ ขนหนามตัวอ่อนอาจระคายผิว/จมูก ได้

สรุปสั้น: ด้วงพรม “มากับของ–เข้าทางช่องลม–ซ่อนในมุมฝุ่นโปรตีน” ชนะได้ด้วย ซีลทางเข้า + HEPA routine + กัก/แช่แข็งชิ้นเสี่ยง + เก็บในภาชนะปิดสนิท และติดตามผลด้วยกับดัก+บันทึกอย่างมีวินัย.