ทำความรู้จักเหาแบบสั้นที่สุด

• ตัวเต็มวัย ยาวราว 3 มม. สีขาวใส–น้ำตาลอ่อน ขามี “กรงเล็บ” สำหรับเกาะเส้นผม
• ไข่ (Nits) รูปรี สีเหลืองขาว ติดแน่นบนก้านผม (ดึงไม่ค่อยออก ต่างจากรังแค)
• ระยะเวลา: ไข่ฟัก ~7 วัน → ตัวกลางวัย ~7 วัน → โตเต็มวัยอยู่บนศีรษะได้ ≈30 วัน
• อยู่นอกศีรษะ ได้ไม่นาน—ตายภายใน ~48 ชม. หากไม่มีเลือด

สัญญาณบ่งชี้ที่ควรตรวจ

• คันศีรษะมาก โดยเฉพาะบริเวณ ท้ายทอย–หลังใบหู
• เห็นไข่ติดผมแน่น ๆ ระดับ 3–5 มม. จากโคนผม
• รอยเกาแดง หนังศีรษะถลอก (เสี่ยงติดเชื้อแบคทีเรียทุติยภูมิได้)

แยกเหา vs รังแค/ขี้ไคลเส้นผม

• ไข่เหา ติดแน่น เลื่อนยาก ใช้เล็บรูดไม่ค่อยหลุด
• รังแค/ขี้ไคล หลุดง่ายเมื่อสะบัดหรือหวี

วิธีตรวจเหา (ขั้นตอนภายใน 10 นาที)

1. ชโลมครีมนวดผม/คอนดิชันเนอร์ให้เส้นผมลื่น
2. ใช้ หวีเสนียดโลหะ ซี่ถี่มาก หวีจาก โคนผม→ปลายผม ทีละช่อ
3. เช็ดซี่หวีบนกระดาษทิชชู่สีขาว มองหาตัวเหา/ไข่
4. ตรวจซ้ำบริเวณท้ายทอย–หลังหูให้ละเอียด

แผนกำจัดให้จบจริง (ผสมผสาน “หวีเสนียด + ผลิตภัณฑ์ที่ถูกต้อง”)

เป้าหมาย คือ ตัดวงจร 7–10 วัน ของการฟักไข่

1) วิธีเชิงกล: “หวีเสนียดแบบเปียก”

• ทำวันเว้นวัน อย่างน้อย 2 สัปดาห์ หรือจนไม่พบเหา/ไข่ใหม่ 2–3 รอบติด
• เหมาะกับเด็กเล็ก ผู้แพ้ง่าย หรือใช้ควบคู่วิธีอื่นเพื่อลดจำนวนตัวเหาอย่างรวดเร็ว

2) ผลิตภัณฑ์กำจัดเหาศีรษะ (เลือกที่ระบุ “สำหรับศีรษะคน” เท่านั้น)

• กลุ่มที่พบบ่อย: ไพรีทริน/เพอร์เมทริน 1%, ไดเมทิโคน, ไอโซโพรพิลไมริสเตต ฯลฯ
• อ่านฉลากอย่างเคร่งครัด หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ ไม่ใช่ สำหรับคน/หนังศีรษะ
• แนวทางทั่วไป: ทาซ้ำ ตามฉลาก (มัก วัน 9–10 หลังครั้งแรก) เพื่อเก็บตัวที่เพิ่งฟัก

3) ดูแลสิ่งของ–สิ่งแวดล้อม (เน้น “สัมผัสใกล้ชิดเส้นผม”)

• ซักผ้า–ปลอกหมอน–ผ้าห่ม–หมวก–ยางรัดผม ด้วยน้ำร้อน ≥60 °C และอบให้แห้งร้อน
• ของที่ซักยาก ใส่ถุงปิดสนิท 48 ชม. หรือแช่แข็ง –20 °C ≥ 24 ชม.
• ไม่จำเป็น ต้องพ่นสารเคมีทั่วบ้าน—เหาอยู่นอกศีรษะได้สั้นมาก

4) สื่อสาร–ป้องกันการแพร่

• แจ้งโรงเรียน/ผู้ดูแลเพื่อ ตรวจและรักษาพร้อมกัน ในผู้สัมผัสใกล้ชิด
• เลี่ยงกิจกรรม ศีรษะชนศีรษะ ชั่วคราว แยกหวี หมวก ผ้าคาดผม

ความเข้าใจผิดที่เจอบ่อย

• “มีเหาเพราะสกปรก” → ผิด เหาชอบ ศีรษะคน ไม่ว่าผมสะอาดแค่ไหน
• “ตัดผมสั้นจบปัญหา” → ผมสั้นช่วยตรวจง่าย แต่ ไม่ใช่การรักษา
• “ใช้น้ำมันก๊าด/ยากำจัดแมลงทั่วไป” → อันตรายและห้ามใช้ บนผิว/หนังศีรษะ

เช็กลิสต์ 10 ข้อ ทำแล้วเห็นผล

• ตรวจทั้งบ้าน ใครคัน–ใครสัมผัสใกล้ชิด
• เริ่ม หวีเสนียด วันเว้นวัน
• ใช้ผลิตภัณฑ์กำจัดเหาตามฉลาก และ ทาซ้ำรอบ 2
• ซักร้อน–อบร้อนของใช้ที่สัมผัสผม
• แยกหวี–ยางรัดผม–หมวกส่วนตัว
• ตัดเล็บเด็ก ลดการเกา
• ทำความสะอาดแผลเกา และเฝ้าระวังการติดเชื้อแบคทีเรีย
• ให้ความรู้เด็กเรื่องไม่ชนหัว–ไม่สลับหมวก
• นัด ตรวจซ้ำวัน 7–10 และวัน 14
• บันทึกผลการหวี/การรักษา (ช่วยประเมินว่าจบวงจรหรือยัง)

FAQ: 3 คำถามยอดฮิต ของ เหาศีรษะ (Head Lice)

คำถามที่ 1 เหาติดได้อย่างไร ทั้งที่รักษาความสะอาดอยู่แล้ว?

เหาไม่ได้เกี่ยวกับความสะอาดของเส้นผม แต่แพร่จาก “ศีรษะชนศีรษะ” โดยตรง เช่น เล่นกับเพื่อน นอนใกล้กัน หรือใช้ของร่วมกัน (หมวก หวี ยางรัดผม) เพียงครั้งเดียวก็เพียงพอให้เหาติด

คำถามที่ 2 เหาศีรษะอยู่ได้นานแค่ไหนถ้าออกจากหัวคน?

ตัวเต็มวัยของเหาอยู่ได้นอกศีรษะเพียง 24–48 ชั่วโมง เท่านั้น เพราะขาดเลือด จึงไม่จำเป็นต้องพ่นยาฆ่าแมลงทั่วบ้าน แต่ควร ซักผ้า–ปลอกหมอน–ผ้าห่มด้วยน้ำร้อน ≥60°C หรือปิดถุง 2 วัน เพื่อจัดการไข่และตัวที่หลุดออกมา

คำถามที่ 3 ทำไมรักษาเหาแล้ว ยังกลับมาเป็นอีก?

สาเหตุหลักคือ ไข่เหาที่ยังไม่ถูกกำจัด ซึ่งฟักออกหลังการรักษารอบแรก หากไม่ได้ หวีเสนียดวันเว้นวัน หรือ ทาซ้ำตามฉลากในวัน 9–10 วงจรจะเริ่มใหม่ทันที อีกเหตุผลหนึ่งคือ คนใกล้ชิดไม่ได้รักษาพร้อมกัน ทำให้ติดกลับมาซ้ำ