แมลงสาบผี 
Harlequin cockroach

ชื่อสามัญ : Harlequin cockroach
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Neostylopyga rhombifolia
Family : Blattidae
Order : Blattodea

แมลงสาบผี เป็นแมลงสาบที่มีลำตัวขนาดปานกลางจนถึงใหญ่ ตัวผู้ยาว  18-26  mm.  ตัวเมียยาว  22-31 mm. ทั้งสองเพศปีกเห็นเป็นเพียงเกล็ดปีกและมีเฉพาะปีกหน้า  pronotum  มีจุดสีดำขนาดใหญ่  2  จุด  รอบ ๆ  สองจุดนี้เป็นสีเหลือง  ส่วนรอบนอกสุดของ  pronotum  เป็นสีดำ  

วงจรชีวิต แมลงสาบผี

แมลงสาบผีมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างแบบ incomplete metamorphosis ซึ่งจะประกอบไปด้วย ระยะไข่ (egg) ตัวอ่อน (Nymph) และตัวเต็มวัย (adult)
ระยะไข่มีระยะเวลาประมาณ 1-3 เดือน
โดยจะอยู่ในฝักไข่ ระยะตัวอ่อนมีระยะเวลา 3-4 สัปดาห์
ระยะตัวเต็มวัยมีชีวิตอยู่ได้ 30-42 สัปดาห์
จรชีวิตตั้งแต่ไข่จนถึงตัวเต็มวัย 2-3 สัปดาห์

ลักษณะทางสัณฐานวิทยาและชีววิทยา

ลักษณะหนวด : แบบเส้นด้าย (filiform) มีลักษณะเรียวและยาว   
ลักษณะปีก : เห็นเป็นเพียงเกล็ดปีกและมีเฉพาะปีกคู่หน้า 
ลักษณะปาก : แบบกัดกิน  (chewing  type)  
ลักษณะขา : แบบขาเดิน (walking leg) บริเวณขามีหนามแหลม
ลักษณะทั่วไป : แมลงสาบผีเป็นแมลงสาบที่มีลำตัวขนาดปานกลางจนถึงใหญ่ ตัวผู้มีความยาวลำตัว 18-26 mm. ตัวเมียยาว 22-31 mm. อกปล้องแรก (pronotum)  มีจุดสีดำขนาดใหญ่ 2 จุด รอบ ๆ  สองจุดนี้เป็นสีเหลือง  ส่วนรอบนอกสุดของ  pronotum  เป็นสีดำ ลำตัวเป็นลวดลายสวยงามสีน้ำตาลเข้มหรือสีดำสลับสีเหลือง 
พฤติกรรม : เป็นแมลงสาบที่เคลื่อนไหวเร็วมาก และยังมีความสามารถในการผลิตสารเคมีอะมิลอะซิเตท (amylacetate) ซึ่งมีกลิ่นคล้ายลูกแพร์ ไว้สำหรับป้องกันตัวเองจากนักล่า

ตัวเมียผลิตฝักไข่ (ootheca) ซึ่งยื่นออกมาจากส่วนปลายของช่องท้อง โดยเฉลี่ยแล้วตัวเมียจะผลิต ootheca 9-10 ตัว บางครั้งสามารถผลิตได้มากถึง 90 ตัว หลังจากนั้นประมาณสองวัน ฝักไข่มีความยาวประมาณ 0.9 cm. สีน้ำตาล มีลักษณะคล้ายเมล็ดถั่ว

แหล่งอาหาร : กินอาหารได้หลากหลาย (รวมถึงสิ่งเน่าเปื่อย)  เช่น ไส้เดือนแห้ง อาหารสัตว์เลี้ยง ของเสียจากสัตว์เลี้ยง เช่น อุจจาระ ปัสสาวะ กระดาษ และผลไม้สุกหลายประเภท
แหล่งอาศัย : พบตามพื้นดิน ใต้ซากใบไม้แห้ง หรือตามซากต้นไม้เก่าที่ตายแล้ว
การแพร่กระจาย : ในเขตร้อน (ต้นกำเนิด เอเชีย) 

วิธีการป้องกันควบคุม

• กำจัดแมลงสาบด้วยใบกระวาน ใบกระวาน เป็นพืชชนิดหนึ่งที่นิยมนำไปใช้เป็นเครื่องเทศ เป็นพืชที่มีกลิ่นฉุนเหมาะที่จะนำมาใช้กำจัดแมลงสาบ เพียงแค่เรานำใบกระวานไปวางตามจุดต่าง ๆ ภายในห้อง เมื่อแมลงสาบได้กลิ่นฉุนของใบกระวานก็จะไม่เข้าใกล้ และหนีออกจากจุดนั้นไป
• พ่นกำจัดแมลงสาบ ด้วยกรดบอริก
• กำจัดแมลงสาบ ด้วยสารไซเปอร์เมทริน
• กำจัดแมลงสาบ ด้วยลูกเหม็น
• กับดักแมลงสาบ เจลหยอดแมลงสาบ
• ทำความสะอาดที่อยู่อาศัยให้สะอาด จะได้ไม่เป็นที่หลบซ่อนของแมลงสาบ

เอกสารอ้างอิง

Anisyutkin, L.N. New data on the genus Neostylopyga Shelford, 1911 (Dictyoptera, Blattidae) with description of a new species from Laos Entomological Review, Vol 90 No 7, pp 871-876.

Cornwell, P.B. (1968). The Cockroach. Volume 1. A Laboratory Insect and Industrial Pest. Hutchinson of London, 391 pp.

Zimmerman, E.C. (1948). Insects of Hawaii. Vol. 2. Apterygota to Thysanoptera, inclusive. University of Hawaii Press, Honolulu, pp. 73-98. 

Beccaloni G.W. (2019). SF Cockroach: Cockroach Species File (version 5.0, Jun 2018). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands.

Li, Sheng; Zhu, Shiming; Jia, Qiangqiang; Yuan, Dongwei; Ren, Chonghua; Li, Kang; Liu, Suning; Cui, Yingying; Zhao, Haigang; Cao, Yanghui; Fang, Gangqi; Li, Daqi; Zhao, Xiaoming; Zhang, Jianzhen; Yue, Qiaoyun; Fan, Yongliang; Yu, Xiaoqiang; Feng, Qili; Zhan, Shuai (2018). "The genomic and functional landscapes of developmental plasticity in the American cockroach". Nature Communications. 9 (1): 1008